Bright 25 van 2012

25. Apple Store Amsterdam
Apple werd in 2001 nog wat meewarig aangekeken door industriegenoten toen het z'n eerste eigen winkels opende in de VS. Een decennium later zien ze groen van jaloezie over het succes. Het meest waardevolle technologiebedrijf ter wereld kiest zijn locaties zorgvuldig, renoveert op smaakvolle wijze oude statige panden of bouwt spectaculaire nieuwe, en breekt in vrijwel elke van zijn ruim 300 Stores retailrecords. In maart werd na maanden verbouwing in het Hirschgebouw aan het Leidseplein de eerste Apple Store in de Benelux geopend. Fanboys hoefden niet langer uit te wijken naar Oberhausen, Parijs of Londen. De winkel heeft de langste Genius Bar ter wereld, de in-store helpdesk. Wat dat over ons als publiek zegt mag je zelf invullen. De langste rij wachtende klanten dit jaar, tot aan het Vondelpark, was bij de introductie van de iPhone 5. Meer Apple Stores in Nederland zijn onderweg, getuige de vacatures voor winkelpersoneel die in november opdoken. Den Haag, Rotterdam en Utrecht liggen het meest voor de hand.

24. Gangnam Style
Het was weer genieten op YouTube dit jaar. Timescapes, autotunes, #fail compilaties, een nieuwe Ghymkana, uitzicht op aarde 's nachts vanuit het ISS, een interview met jezelf twintig jaar later. Een van de populairste video's uit Nederland komt op naam van Onemorething.nl die eind oktober de eerste beelden toonde van het jacht 'Venus' van wijlen Steve Jobs dat in Aalsmeer te water ging. In de VS was het nummer "Call Me Maybe" een klapper, met vele parodieen en videoreacties, waaronder een van het Olympische zwemteam in het vliegtuig onderweg naar Londen. De absolute YouTube koning in 2012 was echter de Zuid-Koreaan Park Jae-sang, beter bekend onder zijn artiestennaam Psy. Zijn muziekvideo voor "Gangnam Style", naar de hippe wijk in Seoul, ging 15 juli online en kwam meteen binnen op nummer één in de belangrijkste hitlijst in Korea. In augustus ging de video viraal, voornamelijk via westerlingen die de eurodancesound en Psy's speciaal voor de clip ontwikkelde dansje (Macarena meets spank-slapping) zo hilarisch vonden. Psy lachte echter het hardst, want het nummer steeg na zijn internationale release in september vrijwel overal ter wereld naar nummer één, waaronder in Nederland. Gangnam Style belandde eind september in het Guiness Book of Records als video met de meeste likes op YouTube. Best Video bij de MTV Europe Music Awards volgde. En in november passeerde Psy met Gangnam Justin Biebers "Baby" als meestbekeken video ooit op YouTube: ruim 820 miljoen views. Oppa!

23. The Dark Knight Rises
De verfilming van jeugdheld Kuifje door Steven Spielberg en Peter Jackson was verrassend goed. The Avengers was beter dan de som der helden. En Alien-prequel Prometheus markeerde de welkome terugkeer van Ridley Scott naar sciencefiction. Film van het jaar is echter voor The Dark Knight Rises, het derde en laatste deel in de Batman-trilogie van regisseur Christopher Nolan. Niet zo episch als deel twee, omdat bad guy Bane het niet haalde bij The Joker, maar niettemin een klasse apart. Nolan blies niet alleen het Batman personage nieuw leven in, hij ontsteeg het superheldenfilmniveau en gaf zijn drieluik diepte met rake maatschappijkritiek. De films pasten perfect in hun tijd, met de 'war on terrorism', de financiele crisis en het wereldwijde protest daartegen. Nolan heeft een nieuwe norm gesteld. Knap.

22. Fonckel One
Het geeft licht en komt uit Eindhoven. Nee, het is niet van Philips. De Fonckel One is 's werelds eerste lamp met touchbediening. Ontwerper Philip Ross wilde mensen in aanraking brengen met licht. Letterlijk. Dus bedien je de Fonckel One lamp met je vingers. Je richt het licht, maakt het feller of dimt de LEDs en je zet de lamp met je vingers aan en uit. Werkt heel intuitief. De Fonckel One was in oktober het eerste product in de nieuwe Bright Shop.

21. GoPro Hero3
Zoals Rutger bij ons hem eerder fraai beschreef: "Iedereen met een baby, een zwembad, een fiets, een seksleven, een motor of een hobby zou er eentje moeten hebben." Hij doelt op GoPro, maker van de populairste point of view camera. Dit jaar verscheen de Hero3. Dit derde model is kleiner, lichter, sneller en scherper: je kunt er 4K video mee schieten (zij het tegen slechts 12 fps). Opvallend aan GoPro is dat de gebruikers de beste verkopers zijn. Razendenthousiaste geeks zijn het. Heel aanstekelijk. Vraag me af of Sony met zijn pasverschenen, toegankelijke Action Camera daarbij in de buurt gaat komen.

20. Parrot AR Drone 2.0
Toys for boys? Sure, maar de vernieuwde Parrot AR Drone, die eenvoudiger te besturen is vanaf je iOS of Android apparaat, staat voor veel meer. De quadricopter is de mascotte van de doehetzelf drones. Hobbyisten en speelgoedfabrikanten geven daarbij de militaire industrie het nakijken. De autonome 'Unmanned Aerial Vehicles' kunnen evenveel maar kosten slechts een fractie. De geeks die in de jaren tachtig aan het pielen waren met personal computers en in de jaren negentig met modems, zijn nu aan het experimenteren met drones. Op filmsets worden ze gebruikt voor luchtshots, boeren gebruiken ze voor oogstmanagement. De reden voor de opmars? De populariteit van smartphones die als catalysator heeft gewerkt voor technologie die drones ook gebruiken: sensoren, kleine camera's, batterijen en energiezuinige processoren. Kijk omhoog, Sammy.

19. Leapfrog Creatr
We schreven vier jaar geleden (Bright #21) al over 3d printen en de belofte van een tweede industriele revolutie: de consument wordt ook producent. Twee jaar geleden (Bright #35) gaven we een update. 3D printing was een bruisende gemeenschap geworden waarin open source projecten, zoals Makerbot, het voortouw namen. Anno 2012 is weer een stap genomen: 3d printers die je niet langer zelf in elkaar hoeft te sleutelen maar gewoon kant-en-klaar kunt kopen. Het Nederlandse Leapfrog is internationaal gezien een belangrijke speler. Het bracht in mei de relatief goedkope (1250 euro) Creatr op de markt, een plug & play 3d printer waarin je vergeleken met de concurrentie aardig grote objecten (30x25x26cm) kunt printen. Makerbot viel daarop enigszins van zijn open source geloof en presenteerde in september eveneens een kant-en-klare printer, de Replicator 2. En dan was er nog het nieuws dat de eerste zelfgemaakte wapens met 3d printers zijn opgedoken. Wordt vervolgd.

18. Flying Dutchman
Ook wij wilden graag geloven. Bright werd in maart gemaild door ene Jarno Smeets over zijn project Human Birdwings. Smeets wilde zijn jongensdroom vervullen en als een vogel met slechts een stel lichtgewicht vleugels (en wat minimale technologie afkomstig uit smartphones en een Wii spelcomputer) in staat zijn om te vliegen. Hij hield een blog bij over zijn project. In een video legt hij uit hoe de techniek grofweg werkte. In een volgende zien we hem een testvlucht maken. Die mislukt maar hij is dichtbij. En dan volgt de beruchte video waarin is te zien hoe hij opstijgt en enkele meters vliegt als een vogel. Er werd online driftig gespeculeerd over een hoax. Wat ook zo was. Jarno Smeets bleek begenadigd animator en filmmaker Floris Kaayk te zijn, nota bene een bekende van Bright. Hij onthulde zijn hoax bij DWDD. "Ik ben nu acht maanden met dit project bezig als een experiment van online media. Hoe kan je een verhaal vertellen via een blog? Het gaat om de droom die zo veel mensen hebben." Mooie droom, knappe stunt.

17. Android camera's
De digitale spiegelreflexcamera is dood. Daar hebben de derde generatie digitale camera's, de spiegelloze, voor gezorgd. Die maken minstens zo fijne foto's maar zijn tenminste handzaam. De grootste bedreiging voor álle digitale camera's zijn echter smartphones. De ingebouwde camera's zijn alsmaar beter geworden en je hebt 'm altijd bij je. En nog belangrijker: je deelt je foto's eenvoudig op Facebook of Instagram. Wat doe je dan als maker van digitale camera's? Je maakt een nog betere camera, zoals Sony dit jaar deed met zijn RX100, de beste compactcamera ooit. Of je bestrijdt de smartphones met hun eigen wapens en zorgt ervoor dat men op een digitale camera ook foto's kan delen. Nikon kwam met de Coolpix S800c voorzien van wifi die draait op Android, waardoor je gewoon apps kunt installeren. Samsung introduceerde de Galaxy Camera met wifi en 3G en Android. Zullen deze camera's het tij keren? Waarschijnlijk niet maar het idee vinden we lekker eigenwijs.

16. Apple MacBook Pro Retina
Apple introduceerde het retinascherm op de iPhone in 2010. De iPod Touch kreeg er dat jaar ook een en de iPad is sinds het derde model voorzien. Retina is een term bedacht door Apple om aan te geven dat de pixeldichtheid op een scherm zo hoog is dat je met het blote oog geen afzonderlijke pixels meer kunt onderscheiden. Dergelijke schermen op iOS apparaten zijn een genot, maar het effect wordt groter naarmate het scherm zelf groter is, zoals is te zien op de nieuwe 15 en 13 inch MacBook Pro's met retinascherm. Ze zijn naar verhouding duur maar man man man, wat een scherp beeld. Eenmaal op retina wil je niet meer terug.

15. The Leap
In Zwitserland is bij CERN afgelopen zomer eindelijk het Higgs-deeltje gevonden. Die wetenschappelijke doorbraak maakt dat ons fundamentele begrip van het universum standhoudt. Dat is mooi, voor fysici, maar verbleekt wat ons betreft bij The Leap. Wink. Dat is een apparaatje ter grootte van een geheugenstick dat je voor je computerscherm legt en je desktop geschikt maakt voor bediening via gebaren. Pinch-to-zoom doe je dan met je hand in de lucht zonder het scherm aan te raken. Hoe sciencefiction is dat?! Nou, dat valt best mee eigenlijk, als je je bedenkt dat de Nintendo Wii spelcomputer al motion control introduceerde. Dit werd daarna verbeterd door Microsoft Kinect voor de Xbox. Leap Motion, maker van de Leap, gaat daar weer overheen met een nauwkeurigheid van een honderdste van een millimeter. Geschikt voor zowel MacOS als Windows, voor slechts zestig euro. Hoewel de eerste lading Leaps pas in januari worden geleverd, tellen we 'm toch mee voor 2012. De demo in mei was verpletterend.

14. Game of Thrones
Met series als Dexter, Mad Men en Breaking Bad zijn we verwend met goed tv-drama. De lat voor nieuwkomers ligt hoog. Homeland kwalificeerde zich eenvoudig, evenals The Walking Dead en Game of Thrones. De laatste serie, naar de lijvige A Song of Ice and Fire fantasyboeken van George R.R. Martin, is ook wel omschreven als 'The Sopranos in Middle-Earth' en scoorde dit jaar in zijn tweede seizoen bij ons +1 met de bijrol voor Carice van Houten.

13. Kim Dotcom
In de ochtend van 20 januari wordt Kim Schmitz op verdenking van copyrightschending onder toeziend oog van de FBI van zijn bed gelicht in zijn villa in Nieuw-Zeeland. De Duitse voorman van Megaupload.com, beter bekend onder zijn bijnaam Kim Dotcom, was met zijn extravagante levensstijl en grote mond de (Amerikaanse) entertainmentindustrie een doorn in het oog. Zijn arrestatie was de climax van twee jaar voorbereiding. De site gaat op zwart. Na een maand in voorarrest wordt zijn zaak om uitlevering aan de VS verschoven naar begin 2013. Kim komt op vrije voeten en blijkt nogal weerbarstig. Begin november wilde hij een nieuwe filehostsite lanceren, Me.ga, maar daar heeft de Gabonese overheid - waarschijnlijk onder druk van de VS - een stokje voor gestoken.

12. André Kuipers
Man van het jaar in Nederland is zonder twijfel @Astro_Andre. De ESA-astronaut is de eerste Nederlander die terugkeerde naar de ruimte. Na een kort bezoek aan het Internationale Ruimtestation in 2004 keerde hij op 1 juli dit jaar terug op aarde na een verblijf van een half jaar. We hebben genoten van zijn foto's geschoten door de panoramakoepel in de Tranquility module. Het was sowieso een goed ruimtejaar. Begin augustus beleefde Mars-rover Curiosity een succesvolle landing. Mid november liet NASA doorschemeren dat Curiosity een historische ontdekking heeft gedaan. Hopelijk is het nieuws tegen de tijd dat je dit leest geverifieert en bekendgemaakt.

11. Draadloze speakers
We zijn we de afgelopen paar jaar afgestapt van speakers met docks. Onze smartphone opladen doen we al overal en we willen tijdens het luisteren naar muziek ons toestel liefst bij de hand hebben om onze feeds te checken. Tablets op hun beurt hebben meestal wel voldoende juice. Bluetooth en Airplay zorgden voor meer (bewegings)vrijheid. Airplay-speakers stelen vaak de show, zoals de Beolit 12 van B&O of de Libratone Zipp. Het geluid is niet gecomprimeerd en de actieradius tussen bronapparaat en speaker is groot doordat je gebruik maakt van wifi. Ze werken echter alleen met Apple-producten of met computers waar iTunes op staat. Airplay-speakers zijn bovendien relatief duur vanwege de wifi-onderdelen. Bluetooth-speakers daarentegen werken met meer apparaten, zijn makkelijker te pairen én goedkoper. Zwakke punten: het geluid is gecomprimeerd en het bereik is beperkt tot 10 meter. Maar daar is je gebruik doorgaans ook naar gezien de populariteit van de kleine, uiterst draagbare Jawbone Jambox en Nederlandse nieuwkomer Lowdi. Perfect voor alle situaties waarin je de zwakke audio van smartphones, tablets en laptops wil versterken.

10. Philips Hue
Philips heeft een hit in handen met zijn Hue lichtsysteem dat domotica naar het grote publiek brengt. Met Hue kun je alle lampen in huis via een app op je tablet, smartphone of via een webbrowser dimmen of van kleur veranderen. Je kan verlichtingsprofielen aanmaken, zodat je met één klik op de knop je woonkamer een romantisch of zakelijk tintje kan geven. Bedienen op afstand kan ook, zodat je de lampen die je bent vergeten uit te doen alsnog kunt uitschakelen. De domoticadoorbraak van Hue is dat je niet langer voor elke lamp een extra adapter in het stopcontact hoeft te steken. Die intelligentie zit bij Philips verwerkt in de fitting van de ledlamp. Tot februari alleen in de Apple Store verkrijgbaar.

9. Clear
De vernieuwde app van de NOS, die net op tijd arriveerde voor de sportzomer, bevalt goed. Het pas verschenen Letterpress is onze favoriete nieuwe game-app. En de knappe Google Now app voor Android geeft Apple's Siri het nakijken. Maar de app van het jaar is wat ons betreft Clear, een toonbeeld van simpel en mooi design en helemaal ontworpen (door Phill Ryu) voor touchbediening. Er zitten geen knoppen op de interface. Met swipes, pulls en pinches doe je alles. Een genot om te gebruiken, zeker sinds Clear ook voor MacOS is verschenen en iCloud-ondersteuning heeft.

8. Fearless Felix
De levensgevaarlijke sprong van Felix Baumgartner vanaf 39 kilometer, waarmee hij het record van Joseph Kittinger uit 1960 verbrak, was de populairste livestream ooit. Op het hoogtepunt keken acht miljoen kijkers naar YouTube. Daarop was te zien hoe de 43-jarige Oostenrijker ruim 4 minuten in vrije val was en uiteindelijk met zijn parachute veilig landde in de woestijn nabij het Amerikaanse Roswell. Hij haalde tijdens zijn val snelheden tot rond 1300 km/u. Baumgartner heeft daarmee tijdens de val de geluidsbarrière doorbroken. Geheel 'Fearless' was hij niet, lees het interview maar in Bright 49.

7. Jelly Bean
De strijd tussen de kemphanen Apple en Google spitst zich toe op hun mobiele platforms. Apple had met iOS jaren een voorsprong, maar Google is met Android zijn achterstand ingelopen en is zijn platform danig aan het stroomlijnen en verfijnen. Eind 2011 wist Google met versie 4, Ice Cream Sandwich geheten, één Android te introduceren voor zowel smartphones als tablets, net als Apple eerder. Google trok de regie over zijn 'open' software meer naar zich toe. Met versie 4.1, bijgenaamd Jelly Bean, begin 2012 werden de prestaties en de interface van Android sterk verbeterd. In november volgde versie 4.2, nog steeds Jelly Bean geheten, met wederom diverse verbeteringen, waaronder voor tablets ondersteuning voor gebruikersaccounts. Een feature die in iOS nog steeds ontbreekt. Niet dat het de meeste Android-gebruikers interesseert, want zij updaten amper. Het gros gebruikt nog steeds v2.3 Gingerbread uit 2010, Jelly Bean draait op slechts een paar procent van de apparaten. Da's de tragiek van Android: het heeft inmiddels een groter marktaandeel maar wordt lang niet zo actief gebruikt als iOS.

6. Project X Haren
Nederland werd dit jaar opgeschrikt door een tienermoord die was terug te leiden tot een ruzie op Facebook. Het is een extreem voorbeeld van een patroon waarbij vooral tieners zich te weinig bewust zijn van de valkuilen van sociale netwerken als Twitter en Facebook. Alsof ze denken dat die netwerken net zo besloten zijn als Whatsapp. Wat niet zo is, als je niet oplet. Dat ondervond een meisje uit Haren toen ze een vinkje was vergeten en een "vriend van een vriend" de uitnodiging voor haar verjaardag omzette tot openbaar evenement. Ondanks het afgelasten van het feestje kwamen er toch duizenden jongeren naar het dorp, aangewakkerd door de vele aandacht in media en nieuwsgierig of de avond zou ontsporen tot een wild feest zoals in de tienerhitfilm Project X die in maart verscheen. Toen dat uitbleef volgden rellen. De geschrokken bewoners zijn nog aan het bijkomen.

5. Pinterest
Het sociale prikbord Pinterest ging begin 2010 van start maar beleefde dit jaar zijn definitieve doorbraak. Vorig najaar werd een groeistuip ingezet die pas afgelopen voorjaar, bij 20 miljoen gebruikers, enigszins ging liggen. De tijd die men gemiddeld op Pinterest doorbrengt is langer dan die van Twitter, LinkedIn en Google+ bij elkaar. Het visuele concept van de 'pin' wordt door jan en alleman overgenomen. Het geheim van het netwerk? Een glasheldere opzet: een prikbord voor plaatjes. En een uitermate eenvoudige werking. Een kleine zeventig procent van de gebruikers is vrouw, een betere graadmeter voor gebruiksvriendelijkheid bestaat niet.

4. Apple iPad Mini
Apple had sinds de introductie van de iPad, begin 2010, de markt vrijwel voor zichzelf. Tablets van concurrenten kwamen er gewoon niet aan te pas. Ze waren minder mooi, minder doordacht, beschikten over minder apps en het publiek was eigenlijk alleen maar geinteresseerd in iPads. De eerste kentering kwam dit jaar met de komst van kleinere, goedkopere Android-tablets. De Nexus 7, die voor kostprijs door Google wordt aangeboden, is vaandeldrager. Hoewel Steve Jobs kleinere tablets dan de 9,7 inch iPad nog afdeed als 'dead on arrival', haalde Apple bakzeil en introduceerde in november de iPad Mini. Hoewel kleiner, met een 7,9 inch scherm, is de Mini een volwaardige iPad. En handzamer dan zijn grote broer. Het stoort ons wel dat de Mini geen retinascherm heeft gekregen. Dat bewaart Apple vast voor de tweede versie die in 2013 zal verschijnen. Flauw.

3. Kickstarter
We naderen de climax van de Bright 25. Op nummer 3 Kickstarter. De Amerikaanse crowdfundingsite bestaat sinds 2009 maar maakte in 2012 een stormachtige groei door. In het begin van het jaar was het de Elevation Dock voor iPhones die als eerste project meer dan een miljoen dollar ophaalde (doel was 75.000 dollar). Daarna leek de ban gebroken. In mei slechtte de Pebble Smartwatch voor iOS en Android de grens van 10 miljoen dollar (doel: 100K dollar) met maar liefst zeventigduizend backers. In augustus kwam Android-spelconsole Ouya in de buurt met 8,5 miljoen (950K). En in oktober scoorde de high-end maar betaalbare 3d printer Form 1 boven verwachting: 3 miljoen dollar terwijl het doel een ton was. Nu maar hopen dat de levering geen eeuwigheid duurt.

2. Apple vs Samsung
Een van de redenen waarom wij bij Bright zo kicken op digitale technologie is omdat het zo'n open speelveld is waarop vernuft en vernieuwing wordt beloond. Het beste idee wint meestal. Helaas wordt er ook wel eens valsgespeeld. In zijn jacht op het 'post-pc' succes van Apple heeft Samsung met zijn Android-apparaten ons inziens bochten afgesneden en klakkeloos ideeen gekopieerd. Overal ter wereld zijn de twee giganten, die vreemd genoeg ook innige handelspartners zijn of in elk geval waren, in een juridische strijd verwikkeld over patenten. De meest prestigieuze rechtzaak, die in Californië, werd in augustus gewonnen door Apple. Wij waren daarna eigenlijk wel klaar met de juridische soap. Daar denken beide partijen jammer genoeg anders over.

1. Google Project Glass
Je had hier wellicht een smartphone verwacht, immers onze primo gizmo. De iPhone 5 wellicht of uit het Android-kamp de Samsung Galaxy SIII, HTC One X+ of de Google Nexus 4 (zodra ie naar Nederland komt). Het zijn stuk voor stuk hele knappe toestellen, met voor ondergetekende een voorkeur voor de iPhone 5, maar als we eerlijk en streng zijn dan kun je niet anders dan concluderen dat de echte vernieuwing alweer even geleden is. Daarom staat Google Project Glass op #1. De futuristische camerabril die kan bellen is nog niet eens op de markt verschenen - hij wordt in 2013 verwacht - maar is zonder twijfel dé gamechanger van het jaar. We kunnen niet wachten om Google's goggles te testen!

Beeld: Laszlito Kovacs

De Bright 25 van 2012 is verschenen in Bright 49.

Zie ook de vorige Bright 25 jaaroverzichten: 2011 - 2010 - 2009 - 2008 - 2007 - 2006 - 2005