Design uit heden en verleden in nieuw museum

Lang geharrewar welke stad het rijksmuseum voor nationale geschiedenis zou 'krijgen' ging eraan vooraf. Arnhem ging uiteindelijk met de eer strijken. Gesteggel over de locatie binnen die stad, parkeerissues en de samenstelling van de organisatie volgde. Nu, drie jaar later, is de eerste activiteit in zicht, een publieksparticiperende ansichtkaartententoonstelling Nieuwe Groeten uit..., vanaf eind mei gratis te bezoeken op diverse locaties in Arnhem.

Maar het museum bestaat nu nog enkel virtueel. De bouwplannen zullen naar alle waarschijnlijkheid (bij het Rijk weet je het maar nooit) in juni bekend worden gemaakt, en vervolgens wordt een architect gekozen. In ieder geval krijgt het gebouw een plek naast het Openluchtmuseum.

Dus nu is Lab INNL in het leven geroepen, een platform voor het testen van ideeën voor de inrichting van het museum dat zich richt op erfgoed, geschiedenis, onderwijs, wetenschap, media en kunst van Nederland. Scholten & Baijings wijzen pasafgestudeerde en gevestigde ontwerpers, architecten, kunstenaars en fotografen aan om een bijdrage te leveren. Dat kan meubilair zijn, maar ook verlichting, stoffering, decoratie en beplanting. Elk van de zes werelden (onder meer Oorlog en Vrede, Lichaam en Geest) binnen het Nationaal Historisch Museum krijgt straks zijn eigen inrichting. 'Het is een open initiatief', benadrukt Stefan Scholten. 'Een onderzoek naar hoe de inrichting zou kunnen worden. Wat is functioneel design en wat voor rol kan dat spelen in het museum?'

De verschillende ontwerpen en maquettes zullen afwisselend in een doorlopende proefopstelling worden getoond. Ze zijn een jaar lang te zien (tot maart 2011) in de etalage van het atelier Scholten & Baijings aan de Westerdoksdijk 597 in Amsterdam. Scholten: 'Bijzonder dat je "collega's" opeens bij je binnen staan.'

Het is de bedoeling dat zowel hedendaags design als beroemde ontwerpen uit het verleden te zien zullen zijn in interessante opstellingen. Zo zijn nu al een kast van de pasafgestudeerde Lex Pott en een kroonluchter van Bertjan Pot te bewonderen naast de Zigzagstoel van Gerrit Rietveld uit 1932. En enkele ontwerpen van Scholten & Baijings zelf.

Het Nationaal Museum heeft geen eigen collectie, dus het initiatief van het ontwerpduo werd door de directie met open armen ontvangen. 'Wij vinden dat jonge en gevestigde ontwerpers de kans moeten krijgen hun werk bij ons te tonen. En bovendien willen we een start maken met de ontwikkeling van een gebruikscollectie', vertelt museumdirecteur Erik Schilp. 'Wat is er beter dan dat samen te laten vloeien met Nederlands design voor de inrichting? Normaal staat kunst of design in een vitrine, of gaat na de tentoonstelling het depot in. Bij ons blijft het staan en kun je het meubilair aanraken, erop zitten, of, indien mogelijk, aanschaffen in de museumshop. Het Nationaal Historisch Museum wil de nationale geschiedenis tonen. Laat dat dan ook vanuit de Nederlandse traditie ontwikkeld zijn.'

En grijpgrage vingers aan de doordacht geconcipieerde gordijnen of zitplekken op de zetels? Voortijdig craquelé in een stoel van Hella Jongerius? Schilp is allerminst bang voor beschadiging van de inrichting. 'Design is geen handschoentjeswerk, maar bedoeld voor gebruik. Dat kan best een vlek of kreukje verdragen.'