Dossier Airbnb: hoe Amsterdam fraudeurs te lijf gaat

Ja, er worden regelmatig mensen uit hun huis gezet. Maar nee, de jacht is nog niet echt geopend.

Twee weken geleden verscheen de Ultieme Airbnb Verhuurgids in Bright Ideas (Blendle/Abonnees). De koek is nog niet op, dus in de komende weken diep ik de stof verder uit. Wat mag er wel en niet op gebied van je huis verhuren via een site als Tripadvisor, Wimdu en Airbnb? En als je het wel doet, welk risico loop je dan?

Kees en Henk

Je loopt het gemeentekantoor in bij het Waterlooplein, je gaat een trap omhoog, een hele lange gang door, de hoek om, weer een lange gang door en daar aan de rechterkant zitten de mannen en vrouwen van Meldpunt Zoeklicht van de afdeling Wonen, gemeente Amsterdam.

Kees van der Veer, woordvoerder Wonen, en Henk van Anrooij, hoofd Meldpunt Zoeklicht , zijn niet terughoudend me alles te vertellen. "Amsterdammers zijn niet zulke klagers", zegt Henk. "Ze zijn erg tolerant, laten veel over hun kant gaan. Maar als ze er echt overlast van hebben, dan gaan ze het melden."

Dat melden doen ze bij Meldpunt Zoeklicht voor woonfraude. Een meldpunt dat er ook al was voordat Airbnb bestond, zegt woordvoerder Kees. "Woonfraude is van alle tijden." Maar sinds 2012 is het meldpunt een echte spin in het web geworden: het verbindt corporaties en makelaars met handhaving en huurders.

38 klachten in 2014

Volgens de mannen wordt er in verhouding met de grote toename van toeristen, nog weinig overlast ervaren van Airbnb-achtig-verhuur. Van de 1675 meldingen van woningfraude die Zoeklicht in 2014 kreeg, gingen er slechts 38 over vakantieverhuur – particuliere verhuur van je woning als je zelf op vakantie gaat. Wel kwamen er 375 meldingen binnen over illegale hotels, dus dat kan ook deels nog onder Airbnb vallen.

Wat is er precies verboden?

Huur je een appartement? Dan is het eigenlijk altijd verboden, schreef ik in mijn Airbnb Verhuurgids. Een koper hoeft zich - als hij toestemming heeft van de VvE - minder zorgen te maken. Amsterdam is de enige gemeente met een strak beleid omtrent Airbnb-achtig-verhuur. Niet gek, want Amsterdam heeft bijna vier keer zoveel woningen die je kunt airbnb’en als de rest van de top 5 bij elkaar.

Waarom mag het niet?

Het gaat om de leefbaarheid in de stad en om excessen tegen te gaan, zegt Kees: "Ik ben wel eens in zo'n illegaal hotel geweest en dat is echt schrijnend." Daarnaast is er een woningtekort in Amsterdam - 10 jaar wachten op een woning is geen uitzondering - en is er de angst dat het centrum van Amsterdam alleen nog maar voor toeristen wordt. "Dan krijg je een soort Venetië. De balans tussen wonen, werken en toerisme moet goed blijven. Anders is Amsterdam niet meer wat Amsterdam is."

Hoe wordt er nu gecontroleerd?

Controle gebeurt op basis van klachten. Komt de klacht door de eerste analyse van Zoeklicht, dan wordt er ter plekke gekeken of de klacht gegrond is. Betrapt de controleur toeristen in het appartement, dan is de huurder officieel de sjaak. Henk: "In het geval van een woningcorporatie zal de corporatie je verzoeken je huurcontract in te leveren. Doe je dat niet, dan zal de rechter dat doen." Ook kunnen zowel de woningeigenaar als de gemeente boetes opleggen. "Wordt het doorverhuren gezien als een illegaal hotel, dan kan je een bestuurlijke boete krijgen van minimaal 12 duizend euro." Bij brandgevaar wordt het pand gelijk gesloten. De grens tussen illegaal hotel en vakantieverhuur is in het beleid vastgelegd. In 2014 werd er in totaal meer dan 1 miljoen euro aan boetes opgelegd.

Ook is er sinds december 2014 een samenwerking met Airbnb. Dat gaat vooral over het juist informeren van gebruikers over het gemeentebeleid, het innen van toeristenbelasting en het verwijderen van een advertentie van een 'bewezen overtreder'. Airbnb is niet van plan hun klantenbestand te delen met de gemeente.

Wordt er ook jacht gemaakt op doorverhuurders?

Er zijn genoeg gevallen bekend van mensen die uit hun huis gezet werden omdat ze hun huurwoning doorverhuurden. Maar er zit op het kantoor in Amsterdam geen peloton rechercheurs klaar om de stad in te trekken – als het tenminste niet om een illegaal hotel gaat.

Je zou zeggen: het is toch juist makkelijk om online op zoek te gaan? Bij de advertenties staat meestal al de straat. Zet een groep handige studenten een zomertje op websites als Airbnb en via Google Maps en de kamerfoto's rolt er zo een adres uit, toch? Maar zo eenvoudig werkt het niet, legt Henk uit.

Met de 500 duizend euro die wethouder Ivens in september beschikbaar stelde, kan ook digitaal gerechercheerd worden. Kees: "Op Economische Zaken zit nu ook zo'n jonge knaap als jij de markt in kaart te brengen." Maar binnenvallen met enkel de foto’s en een vermoeden, gebeurt niet. Henk: "Wij willen niet zo maar bij elke Amsterdammer naar binnen lopen, mensen hebben privacy en daar moeten we rekening mee houden."

Undercover een woning boeken en dan het adres naast de eigen administratie leggen, is eveneens geen optie. "Dat lijkt te veel op uitlokking en dat willen we niet."

Mijn oordeel

Zijn dit mannen die met een zaklamp en een hooivork huis na huis afgaan om stoute burgers hun woning uit te jagen? Zeker niet. De focus ligt zeker de komende jaren nog op excessen en niet op de kleine fraudeurs. Maar ze menen het wel als ze zeggen: "Pas nou op, want je bent zo je huis kwijt."

Beeld: Airbnb

Lees ook:

De Ultieme Airbnb Verhuurgids (Blendle/Abonnees)

Dossier Airbnb: wordt bank boos als ik m’n woning verhuur?