Eerste Indruk: Samsung Chromebook

Vanaf 1 juli is de eerste Chromebook, de Samsung Series 5, leverbaar in Nederland. Dat is een week later dan verwacht. Samsung en Google kondigden de laptop voor Europa vorige week al aan tijdens een persevent in Londen. We konden er dus al een weekje mee werken.

De Series 5 lijkt erg op een netbook met een klein 12 inch scherm, een vrij trage dual-core Atom-processor van Intel, 2 GB geheugen en een solid state disk van 16 GB. Maar snelle hardware heeft hij ook niet nodig, want met de Chromebooks is niet veel meer te doen dan het werken in Google's Chrome-browser. Na het opstarten en inloggen kom je direct in Chrome terecht. Extra software installeren of bladeren door bestandsmappen is niet mogelijk.

Chrome OS: geen bureaublad, wel een browserstartscherm.

Samsung levert de Chromebook voorlopig alleen in de versie met een witte voorkant. De laptop voelt net als netbooks nogal plastic aan, maar hij is relatief dun en hij heeft een net toetsenbord. Daar valt meteen aan op dat er wat knoppen ontbreken. Zo is er geen Delete-button en, minder belangrijk, geen Caps Lock. Een Fn-toets voor speciale tekens en Print Screen ontbreken eveneens. Wel is er een speciale knop met een zoekicoon dat een nieuw tabblad opent, erg handig.

De bovenste rij toetsen zijn voor veelgebruikte functies als refresh, full screen, het scherm dimmen of volume-aanpassen. Rechtsboven is de aan- en uitknop. Druk je die in dan kan je wisselen van gebruiker. Langer indrukken sluit het systeem af, binnen een paar seconden. Het toetsenbord typt redelijk.

Jammer genoeg stelt het trackpad teleur. Er zitten geen klikknoppen bij en het klikken gaat alleen door vrij hard het touchpad in te drukken. Dat valt persoonlijk niet in de smaak. Met twee vingers is te scrollen en klikken met twee vingers fungeert als de rechtermuisknop. Helaas gebeurt het bij het met één hand browsen door sites regelmatig dat een klik ten onrechte als 'rechtermuis' wordt gezien. Het trackpad vergt langer dan een week wennen. Hij zou vooral iets gevoeliger mogen zijn. Dit zijn zaken die Samsung deels nog met een driverupdate kan fixen.

Geen Delete-knop, geen Caps Lock

Het gebruik van de ssd zorgt voor razendsnelle opstarttijden. Binnen 8 seconden is de laptop klaar voor gebruik. Wakker worden uit de standbystand gaat in een flits, minder dan een seconde. Dat instant aan-en-uit went erg snel. Dat zouden meer laptops moeten hebben, en dat krijgen ze de komende jaren dan ook. Ook erg prettig is de 8,5 uur accuduur, maar dat mag je verwachten bij zo'n netbook-achtig apparaat.

De prestaties van Samsungs Series 5 Chromebook zijn goed genoeg voor het gebruik van verscheidene sites tegelijk. Ze zijn echter niet super als je te veel tabbladen met zware sites, bijvoorbeeld spelende YouTube-filmpjes, tegelijk open hebt staan. Bij hd-video begint hij ook iets te haperen. Uitzending Gemist gaat wel prima. De Series 5-laptop heeft overigens geen HDMI en geen Bluetooth.

Maar het belangrijkste aan de Chromebook is natuurlijk Chrome OS. Google's besturingssysteem is een uitgeklede versie van Linux en laat alles doen via de Chrome-browser, met wat kleine uitbreidingen. Chrome OS gaat uit van het principe dat losse software op de computer zelf installeren niet meer nodig is. Web-apps kunnen alles wat je voorheen met geïnstalleerde programma's deed.

Maar in die wereld leven we nog niet. Er zijn nog tal van programma's die geen goed webalternatief hebben. Ja, er zijn webdiensten voor fotobewerking of video's monteren, maar ze werken een stuk trager dan software op de computer en hebben minder functies. Voor de gemiddelde computeraar is dat misschien niet zo erg. Kunnen zij dan uit de voeten met alleen het web? Die situatie komt in zicht, maar ook de massa zal met Chrome OS nog regelmatig tegen de beperkingen stuiten.

Samsung levert voorlopig alleen de versie met witte klep.

Programma's als Skype, iTunes, Spotify, Office en Outlook zijn niet voor niets nog steeds erg populair. Google biedt weliswaar met Gmail, Calendar en Docs eigen gratis webversies, maar met name Docs is nog niet zo goed als Office. Overigens werkt uploaden van muziekbestanden naar Google Music, wat ondergetekende op dit moment test, ook niet op de Chromebook: het vergt software.

Ook jammer: sluit een iPhone aan op de Chromebook en er gebeurt helemaal niets. Sluit een Android-telefoon aan op de Chromebook: idem dito. Hetzelfde geldt momenteel voor de meeste randapparaten. Natuurlijk gaan smartphones de komende jaren ook naar synchorniseren via de cloud via wifi en 3G, maar voorlopig is dit een minpunt van Chrome OS.

Sowieso is het aansluiten van randapparatuur nog een probleem. Voor Windows maakt elke fabrikant een driver en die zijn er nog niet voor Chrome OS. Zo is printen alleen mogelijk met een aantal nieuwe HP-printers met het ePrint-systeem dat Google's Cloud Print ondersteunt, of als er op het wifi-netwerk een ander computer met Chrome is die is gekoppeld aan een printer. Usb-sticks en SD-kaartjes worden wel goed herkend, dat geldt nog niet voor veel harde schijven of camera's. Er is nog geen manier om bestanden op een handige manier op te slaan. Verstopt in het Chrome-menu Extra staat de optie Bestandsbeheer. Dat leidt naar twee mappen: Mijn opgeslagen bestanden en Externe opslag. Maar het is nog onmogelijk bestanden die je hebt gedownload en die dus op de ssd staan te kopieren naar een usb-stick of geheugenkaart. Op dit punt is er voor Google nog veel werk aan de winkel. Opslaan in de cloud is leuk en aardig, maar er zijn genoeg situaties dat mensen nog wel bestanden op een fysiek opslagapparaat willen zetten.

Dan komen we meteen bij het allergrootste nadeel van de Chromebook: hij kan voorlopig bijna niets als er geen verbinding is. Op dit moment zijn maar een paar webapps ook offline beschikbaar, bijvoorbeeld het spelletje Angry Birds. Maar Google's Gmail, Calendar en Docs zelf werken voorlopig ook nog niet zonder internet. De offline functies komen pas eind deze zomer beschikbaar. Dat is op zijn minst teleurstellend. De offline gebruiker kan nu alleen wat typen in de zeer beperkte meegeleverde notitie-app Scratchpad, die niet erg lekker werkt.

Wie toch een bestand heeft gedownload, bijvoorbeeld van een attachment, en deze wil openen, stuit ook regelmatig op problemen. Sommige bestanden als mp3'tjes en pdf's worden goed geopend door Chrome OS zelf, maar bij een Office 2010 Powerpoint, een divx-file of een zip-file gaat het mis. Chrome OS is nog niet in staat bestanden uit te pakken. Ook daarvoor moet je nu nog een cloudalternatief zien te vinden.

De Samsung Series 5 Chromebook weegt 1,5 kg

Chrome-gebruikers kunnen in de Chrome Webstore op zoek naar nieuwe web-apps die ze aan hun startpagina kunnen toevoegen. Die web-apps zijn meestal niet meer dan knopjes die leiden naar bestaande websites. Slechts een paar webapps, zoals die van The New York Times en Tweetdeck, hebben een aparte interface gemaakt voor Chrome. De webapps zijn geen reden om een Chromebook aan te schaffen, ze werken ook prima op andere computers met Chrome. Dat geldt ook voor alle handige Chrome-extensions.

Een voordeel van Chrome OS is dat je er weinig omkijken naar hebt. Het systeem ontvangt en installeert automatisch updates. Minimaal elke zes weken verschijnt een nieuwe versie. Bovendien is het systeem veilig: het draait in een sandbox zodat externe malware geen kwaad kan. Een virusscanner is dus niet nodig.

De prijs van Samsungs Series 5 Chromebook lijkt tot slot aan de hoge kant. De wifi-only versie kost 399 euro en de editie met 3G-ondersteuning 449 euro. De levering start vanaf 1 juli en Samsungs Chromebooks zijn voorlopig nog alleen te koop via Laptopshop.nl. Voor de prijs van een Chromebook heb je even grote Windows-laptops met meer power en zonder de beperkingen van Chrome OS.

De gedachte achter Chrome OS is aantrekkelijk: alles in de cloud, snel en veilig. Maar maak de Chromebook dan ook een stuk goedkoper. Vooral het gebrek aan aantrekkelijke bundels met mobiele internetabonnementen is een gemis. Want zonder verbinding kan je voorlopig niks met een Chromebook. Chrome OS zal langzaam op gang komen. Ook is het wachten op andere fabrikanten. Acer brengt zijn eerste Chromebook met vertraging later deze zomer uit. Meer concurrentie kan de prijzen doen dalen.

Al met al is de Chromebook nu nog niet rijp voor de massa. De 3G-versie is hooguit een handige tweede laptop voor onderweg, bijvoorbeeld in het openbaar vervoer, vanwege het snelle opstarten en uit standby komen. Een concurrent voor Windows- en Mac-laptops is hij nog lang niet. Er zijn nog genoeg programma's die nog geen betere webalternatieven hebben en zonder verbinding kan die Chromebook nu nog bijna niks.

De Chromebook wijst wel de weg naar de toekomst van computers. Maar het duurt zeker een paar jaar wil Chrome OS echt lekker werken.

Bekijk ook Davids Uitpakparty over de Chromebook.