Interview 3D Hubs: 3D-printen na de hype

Bij de lancering vijf jaar geleden werd 3D Hubs onthaald als het zoveelste summum van de nieuwe deeleconomie. De Uber dan wel Airbnb van de 3D-printers werd 3D Hubs genoemd. De verwachting was dat 3D-printen voor een revolutie in de maakindustrie zou gaan zorgen. Waar het fabriceren van spullen sinds de industriële revolutie steeds meer gecentraliseerd werd en in toenemende mate naar Azië verdween, zou 3D-printen de fabricage van producten weer terughalen en -noviteit- in handen geven van de consument zelf.

Het idee achter 3D Hubs is even simpel al doeltreffend. Het deelplatform dient als marktplaats en aanbieder van opdrachten waar vraag en aanbod samen worden gebracht. Net als Uber en Airbnb wordt overcapaciteit toch benut en beschikbaar gemaakt voor iedereen die gebruik wil maken van de techniek.

1,3 miljoen printopdrachten

Sinds de start groeide 3D Hubs uit tot marktleider. Ruim 1,3 miljoen opdrachten zijn er inmiddels verwerkt. Opdrachtgevers zijn particulieren die een specifiek onderdeel willen laten maken of bedrijven die bijvoorbeeld een prototype nodig hebben. Handige bijkomstigheid: doordat de printers in de buurt staan, hebben opdrachtgevers hun printopdracht binnen een paar dagen in huis, vertelt CEO Bram de Zwart.

Hoe ben je op het idee van 3D Hubs gekomen?
“Mijn mede-oprichter Brian en ik wilden vraag en aanbod van 3D-printen bij elkaar brengen en dat on demand toegankelijk maken.

Welke overeenkomst is er met andere deelplatforms?
“De overeenkomst met bijvoorbeeld Uber is dat we heel veel stappen uit het bestelproces hebben geautomatiseerd. Vergemakkelijken, dat was een doel.”

Kwam het idee ook voort uit het feit dat je wist dat veel van die printers niet benut worden?
“Ja, en via een online platform kun je die capaciteit toegankelijk maken.”

Er is de afgelopen vijf jaar veel veranderd bij 3D Hubs. Op het Reddit-forum wordt geklaagd dat 3D Hubs ‘dood’ is.
“We hebben onze strategie een update gegeven. Maar onze visie is hetzelfde gebleven. De robotisering en automatisering van productietechnologieën leidt tot een veel lokaler on demand model. Dus meer in het land waar het product ook geconsumeerd wordt.”

Waar komen die klachten dan vandaan?
“We zijn ons volledig op de industrie gaan richten, terwijl we voorheen beiden deden, dus naast bedrijven ook consumenten. De laatste groep moet daar even aan wennen.”

Waar komt die koerswijziging vandaan, om je exclusief op bedrijven te gaan richten?
“We zien dat daar veruit de meeste vraag vandaan komt. We hebben ons eerst heel erg gericht op 3D-printen. Dat is nog steeds onze belangrijkste technologie. Maar wat je ziet is dat er nieuwe productietechnologie opkomt, de afgelopen jaren, die steeds meer geautomatiseerd worden. Denk aan verbeterde freestechnologie waarmee je bijvoorbeeld de behuizing van een Macbook kunt maken. Of spuitgieten, de meest gebruikte productietechnologie ter wereld. Recent is er uitgebreid naar die technologieën.”

Wat is eigenlijk het voordeel van 3D-printtechnologie?
“Als je geen schepen over de hele wereld hoeft te laten varen, dan levert dat behoorlijk wat milieuvoordeel op.”

En verder?
“Doordat je geen voorraden hebt, heb je veel minder last van verspilling. Vaak worden, ook van reserveonderdelen, veel te veel exemplaren gemaakt. Dat ligt allemaal maar in magazijnen.”

Dus de tijden van overschotten zijn voorbij?
“Ja, het mooie van 3D-printen is dat je producten op bestelling maakt. Je hebt slechts een CAD-bestand nodig. Daarmee stuur je de machine aan.”

Hoe veelzijdig is dat?
“Het hangt van de machine af, maar sommige machines kunnen één onderdeel per cyclus maken. Binnen tien minuten of een kwartier is het product klaar. Dat is sneller dan naar China gaan, daar de opdracht geven, productielijnen opzetten en wachten op de verscheping. Dat is vaak een kwestie van maanden.”

En wat is de beperking?
“Voor consumenten is dat toch wel de prijs, omdat productie in China bij grotere aantallen toch goedkoper is.”

Hoe komt dat?
“3D-printing is voor materiaal afhankelijk van speciale vloeistoffen of bijvoorbeeld poeders. Door de kleine schaal zijn de materiaalprijzen hoger. Ook is de snelheid waarmee geprint wordt lager. Daardoor heb je per onderdeel redelijk wat afschrijving op je machine.”

Er is veel te doen over de milieubezwaren rond plastics. Biedt 3D-printing daar al oplossingen voor, door met andere materialen te gaan werken?
“Nee, niet echt. Wat dat betreft is 3D-printen gewoon een andere manier om van ruwe materialen een vorm te maken. Je hebt wel recyclebare plastics, net als voor massaproductietechnologie.”

Wordt duurzaam 3D-printen een focuspunt voor de toekomst?
“Je zou kunnen verwachten dat, vanwege het lokale karakter van de productie, er ook meer recyclebare materialen worden toegepast straks.”

De 3D-printcommunity lijkt een behoorlijk betrokken clubje. Waar komt dat vandaan?
“We hebben de afgelopen jaren zo’n vijfhonderd meetups georganiseerd. Daar was behoefte aan. Maar inmiddels is de noviteit van 3D-printen wel wat afgenomen. De hype is er wat vanaf. Het is meer een productiemiddel geworden dan een kunstje, zo van: kijk eens wat een mooie Yoda ik kan printen.”

Waar werd die hype eigenlijk door gevoed?
“Het is natuurlijk best bijzonder dat je voor vijfhonderd dollar een productieapparaat in huis kan halen en zelf ontwerpen kan maken. Productie was traditioneel iets wat uit het zicht plaats vond, gecentraliseerd, ergens op een bedrijfsterrein.”

Hoe zorg je er voor dat al die verschillende aanbieders in jullie netwerk goede producten leveren?
“We kijken vooral naar de kwaliteit van het geleverde werk, en minder naar de apparatuur. De mate waarin je een apparaat kalibreert, bepaalt bijvoorbeeld de kwaliteit van je print. We hebben verder nauwkeurig gedocumenteerd wat de kwaliteitsstandaarden zijn.”

En hoe controleer je dat dan?
“We hebben natuurlijk feedback van klanten, die ratings geven en foto’s maken. We doen ook secret shopping, waarbij we onder een alias een product bestellen. Sowieso moeten alle leveranciers voor ze op het platform worden toegelaten een testorder maken.”

Dit lijkt me het moeilijkste van dit model. Het is niet voor niks dat producenten een voorkeur hebben om van begin tot eind de productieketen te controleren.
“We hebben bergen data, beoordelen leveranciers op vijftien verschillende metrics. We hebben natuurlijk ook 1,3 miljoen CAD-tekeningen in ons bestand en de wetenschap of die succesvol te produceren waren. Dus in z’n algemeenheid is kwaliteitscontrole in een gedistribueerd netwerk uitdagender dan in een centraal geleid netwerk. Maar voor mij gelden de andere aspecten zwaarder. Een netwerk met productiecapaciteit dat direct beschikbaar is en snellere levering.”

Zijn jullie een productie- of een softwarebedrijf?
“Wij zijn meer een softwarebedrijf. De helft van onze medewerkers werkt aan het platform.”

Biedt Nederland een goed klimaat voor een bedrijf als het jouwe, om te groeien en kapitaal aan te trekken?
“Onze grootste investeerders zitten in Londen en Stockholm.”

En wat zegt dat?
“Dat je grote venturecapitalfondsen eerder in het buitenland dan in Nederland vindt, haha!”

Maakt 3D Hubs winst?
“Wij zijn een bedrijf dat groeigeld heeft aangetrokken. Dat betekent dat we meer op groei dan op winst gefocust zijn. Het doel is dat het aantal transacties groeit.”

Je zei dat er 1,3 miljoen transacties hebben plaatsgevonden. Hoeveel moeten er dat per jaar zijn om een gezond bedrijf te worden?
“Dat hangt er vanaf wat je onder gezond verstaat.”

Winstgevend.
“We zouden over een maand winstgevend kunnen zijn. Maar we hebben met onze investeerders afgesproken om de topline te laten groeien. Winst heeft niet de prioriteit. Als we nu winst zouden maken, dan was het groeigeld ook niet nodig geweest.”

Hoeveel tijd is jullie daar voor gegeven?
“Wij halen geld op, en dan doen we een calculatie. De precieze afspraken kan ik niet delen.”

Als je kijkt naar het type opdrachten dat nu wordt uitgevoerd, zie je dan dat er bepaalde sectoren kansen laten liggen? Is gezondheidszorg een groeimarkt?
“Ik denk eigenlijk dat er in alle industrieën engineers zijn die nog onvoldoende bekend zijn met 3D-printen. Die mogelijkheden nemen continu toe. Dat zie je vaker bij innovaties. Er zit altijd wat tijd tussen voordat de markt en de mensen die het moeten toepassen alle mogelijkheden volledig benutten.”

Is de toekomst dat er een soort massa op maat-situatie ontstaat, waarbij je producten precies volgens je eigen specifieke wensen kunt laten maken?
“Dat gebeurt al op grote schaal, bij gehoorapparaatbehuizingen of bij beugels. Adidas heeft een 3D-geprinte schoen in de verkoop gedaan. Nu zijn ze wel geprint maar nog niet op maat. Het duurt niet lang meer voor mensen een 3D-scan ergens in de cloud hebben. Dan kunnen ze een online shop als Zalando daar toegang toe geven. En dan ontvang je altijd kleren op maat. Hoeft geen 3D-printen te zijn. Dat kan ook met andere digitale productietechnologie.”

Zoals een digitale breimachine?
“Bijvoorbeeld. Dat soort dingen zijn in ontwikkeling.”

Moet je wel zorgen dat je op gewicht blijft.
“Inderdaad. Maar er zijn al telefoons met twee camera’s. Er komen 3D-scanapps. Het duurt niet lang voor je met je telefoon jezelf nauwkeurig 3D kunt scannen.”

De hype is nu misschien wel voorbij. Zie je dat er juist nu veel extra innovaties en mogelijkheden ontstaan?
“Dat zie je vaker: de echte toepassingen gebeuren ná de hype. De echt grote investeringen vinden nu plaats. Er zijn nu grote spelers die honderden miljoenen hebben opgehaald en daarmee technologieën ontwikkelen die tien keer sneller zijn dan de bestaande. Ook metaalonderdelen kunnen steeds betaalbaarder gemaakt worden. HP heeft net iets nieuws aangekondigd waarmee ze fullcolour onderdelen in kunststof kunnen maken. Dat zijn megaontwikkelingen.”

Gaat 3D Hubs daar van profiteren?
“Wij hebben het grootste netwerk. Als er nieuwe technologieën ontstaan, dan verschijnen die vaak heel snel in ons netwerk. Onze leveranciers kopen die apparaten. Daardoor blijven wij de eerste die zoiets kunnen aanbieden.”

Eigenlijk is het nu dus pas aan het gebeuren?
“Dat is het mooie, als mensen niet meer kijken dan gebeurt het.”

Dit artikel verscheen eerder in Z Life.