Commentaar: de publieke omroep op internet
Behoud de sites van de publieke omroep, maar zorg ervoor dat de omroepen hun materiaal nu eens echt gaan delen met anderen.
Zomaar wat reacties op het plan van de VVD om het mes te zetten in de sites van de publieke omroep: 'In ons land heeft 90 procent van de huishoudens een internetverbinding.
Als zelfs de overgrote meerderheid van de Telegraaf-lezers niets moet hebben van je voorstel, dan moet je je als VVD-kamerlid misschien eens achter de oren krabben. VVD-parlementariër Anouchka van Miltenburg wil dat de publieke omroep zich beperkt tot het maken van radio- en tv-programma's, maar veel kiezers zien dat niet echt zitten, getuige de reacties op de site van De Telegraaf.
Volgens Van Miltenburg is het zelfs afgesproken in het regeerakkoord dat er een einde komt aan de internetactiviteiten van de publieke omroep. Daarin staat: 'De NPO beperkt zich tot audiovisuele taken' (audio en video bestaan blijkbaar niet op internet).
Vooruit, Uitzendinggemist.nl mag blijven bestaan, vertelde Van Miltenburg vanochtend in het Radio 1 Journaal, maar daar moet het dan ook bij blijven. Extra materiaal online zetten (bijvoorbeeld een volledig interview waarvan vanwege tijdgebrek maar een deel op tv of op de radio is uitgezonden), is bijvoorbeeld al uit den boze. Laat staan dat omroepen sites gaan bijhouden met actualiteiten en berichten over muziek en wetenschap.
Het voorstel geeft blijk van een wat vreemde visie op de taak van de publieke omroep. Volgens mij is het de opdracht van de NPO om het publiek te informeren. Ligt het dan niet voor de hand dat de omroepen dat ook doen op het medium waarvan het publiek steeds meer gebruikmaakt? Volgens Van Miltenburg blijkbaar niet.
Uw en mijn belastinggeld
De voorstellen van de VVD zijn niet los te zien van het jarenlange gejammer van de Nederlandse krantensector over de oneerlijke concurrentie van de publieke omroep. Nu de omroepsites dreigen te verdwijnen, kraait de Volkskrant dan ook victorie. Hoofdredacteur Philippe Remarque noemt de VVD-plannen een 'prima zaak'. 'Dit is voor de kranten een goede ontwikkeling', zegt hij op de site van zijn eigen krant. 'Wij zijn zelfstandige ondernemers en een goede website maken kost ons veel geld. De omroepen concurreren op internet rechtstreeks met ons, en zetten daar uw en mijn belastinggeld voor in.'
Tja, bibliotheken concurreren ook al sinds jaar en dag met de boekhandel. Met uw en mijn belastinggeld! Zullen we daar dan ook maar de stekker uittrekken? Om de één of andere reden denk ik dat we nog heel lang zullen moeten wachten tot de Volkskrant dat standpunt in een hoofdredactioneel commentaar huldigt.
De overheid grijpt in Nederland op tal van manieren in op de markt. Ook de krantensector wordt gesteund door de overheid. Zo vallen kranten in Nederland onder een lager BTW-tarief. Maar met deze verkapte subsidie houdt de overheidssteun aan de dagbladsector nog niet op. Zo heeft de Persgroep (de uitgever van de Volkskrant) twaalf zogeheten Plasterk-journalisten in dienst. Dat zijn jonge journalisten wier salaris door de overheid wordt betaald.
Nu zijn er allerlei goede redenen te verzinnen voor deze subsidies aan kranten – bijvoorbeeld: een goed functionerende journalistiek is niet onbelangrijk voor een democratie – maar het maakt het geklaag over de oneerlijke concurrentie op internet wel wat hypocriet. De Volkskrant concurreert immers ook rechtstreeks met alle nieuwssites die geen door de overheid betaalde journalisten in dienst hebben. Met uw en mijn belastinggeld!
Incompetentie
Uiteindelijk denk ik dat er een andere reden is dat de kranten zo afgeven op de sites van de publieke omroep: incompetentie. Klagen dat de publieke omroep het spel niet eerlijk speelt, is nu eenmaal een stuk makkelijker dan zelf een succesvolle site maken.
Kranten lopen al jaren te tobben met hun online activiteiten. En bijna altijd is dat de schuld van anderen – vinden de kranten zelf. De ene keer is het NU.nl dat veel te veel zou leunen op ANP-berichten, en dan is het weer de publieke omroep die via de STER reclamegeld inpikt dat anders naar de kranten zou zijn gegaan.
De werkelijkheid is dat de Nederlandse kranten veel te lang hebben zitten treuzelen. Ze hebben zich de kaas van het brood laten eten door NU.nl. En voor wat de klachten over de STER betreft: als de STER morgen verdwijnt, dan gaan die reclamegelden echt niet naar de kranten. Het geld zal vooral naar de commerciële zenders gaan (waarvan er na opheffing van de STER mogelijk eentje bijkomt). Tel uit je winst.
Sesamstraat-les
Moet er dan helemaal niets veranderen bij de publieke omroep? Toch wel. Zoals onze hoofdredacteur vorig jaar al pleitte: Ontsla de netmanagers. Hef de STER op (kijkers blij, commerciële zenders blij, Geert Wilders blij), net zoals Lingo en al die andere infantiele spelletjes. En zorg ervoor dat de publieke omroep op internet eens werk gaat maken van de Sesamstraat-les die elke Nederlandse kleuter krijgt: ga delen. Stel de programma's en informatie van de publieke omroep aan iedereen beschikbaar. En dan niet halfbakken, maar echt.
De voormalige GeenStijl-chef Ambroos Wiegers doet op zijn blog een paar goede voorstellen. 'Iedereen mag beeldmateriaal downloaden, remixen en hergebruiken zoals je dat wilt. Kranten en tijdschriften mogen teksten, beelden en grafieken gebruiken die de NOS heeft geproduceerd bijvoorbeeld.'
De publieke omroep zou ook in onderhandelingen met derden zoveel mogelijk moeten inzetten op het beschikbaar stellen van materiaal. Als Studio Sport een enorme zak belastingcenten aan de eredivisieclubs betaalt voor de uitzendrechten van hun wedstrijden, dan moet daar bijvoorbeeld tegenover staan dat de (samenvattingen van die) wedstrijden ook gewoon op internet te zien zijn. En dat iedereen op internet die samenvattingen naar hartenlust mag embedden, verknippen of anderszins gebruiken. Die wedstrijden zijn immers betaald met uw en mijn belastinggeld.