Science fiction voor vrouwen

12 oktober 2009 om 13:46

Laatste update: 29 april 2018 om 08:37

Erwin van der Zande
hoofdredacteur

Aanstaande donderdag gaat de film Moon in premiere. Erwin sprak regisseur Duncan Jones.

Moon is een betrekkelijk kleine film. Het budget was beperkt, maar de ambitie en moed van de makers des te groter. Het filmgenre sciencefiction wordt de laatste jaren overheerst door grote Hollywood-producties vol superhelden en special effects gecreëerd op de computer. Regisseur Duncan Jones, zoon van David Bowie, koos in zijn debuutfilm daarentegen voor ideeën en emoties. Moon is vertoond tijdens de eerste Bright Night begin september en verschijnt aanstaande donderdag in diverse filmhuizen. Een aanrader.

Het verhaal draait om Sam Bell, een rol die Jones speciaal schreef voor hoofdrolspeler Sam Rockwell. Bell bevindt zich in een mijnfaciliteit aan de donkere kant van de maan. Hij is de enige mens op de basis. Buiten schrapen mijnmachines een laag van het maanoppervlak af, waaruit helium-3 wordt gewonnen voor kernfusie op aarde. Bell houdt alles in de gaten en stuurt telkens een capsule naar de aarde als er een container vol is. Zijn enige gezelschap bestaat uit een computer genaamd Gerty met de stem van Kevin Spacey.

Bell is drie jaar gestationeerd op de maan en het verhaal begint als hij nog maar twee weken te gaan heeft. Hij voelt zich eenzaam en snakt naar het einde van zijn contract. Tijdens een tocht naar een van de mijnmachines wordt hij onwel en veroorzaakt een botsing. Als hij wakker wordt in de ziekenboeg op de basis, is hij als herboren en ontdekt even later een dubbelganger van zichzelf...

'Ik ben helemaal weg van sciencefiction. Ik zag als kleintje Star Wars, bij mijn vader die een bootlegversie had weten te bemachten, op video wel te verstaan', vertelt Jones. 'Ik verslond de boeken van George Orwell, Philip K. Dick, William Gibson en Neal Stephenson. Sciencefiction met veel human interest.'

De klik met Rockwell was snel gevonden. 'We hebben heel veel gepraat over sciencefictionfilms, vooral die uit eind jaren zeventig, begin jaren tachtig, zoals Outland met Sean Connery, Silent Running met Bruce Dern en Ridley Scott's Alien. Die drie films, naast 2001, Solaris en Blade Runner, waren heel belangrijk voor ons. Het gaat in die films om gewone mensen in de ruimte. Hoe vergaat het hen in zulke omstandigheden, in tegenstelling tot wetenschappers of helden?'

De wetenschap in Moon is overigens niet uit de lucht gegrepen. 'Helium-3 wordt momenteel onderzocht door vrijwel elk ruimtevaartprogramma in de wereld. Het is een van de redenen waarom we terug willen naar de maan.' Jones raadt het boek Entering Space aan van Robert Zubrin. 'Ik vind het een interessante en grappige notie dat de enige reden waarom we zouden terugkeren naar de maan een bedrijf is dat er meent winst te kunnen boeken. De ruimtevaart privatiseert, denk maar naar Richard Branson's Virgin Galactic.'

Is Moon de vrouwelijke tegenhanger van 2001, de nogal abstracte scifi klassieker van Stanley Kubrick? 'Da's een goeie. Maar ik durf deze film niet zomaar te vergelijken met 2001. Er zijn overeenkomsten, zoals de computer Gerty in plaats van HAL9000, maar toch.' Voelt Jones zich verwant met Neill Blomkamp, regisseur van de eveneens verfrissende sciencefictionfilm District 9 die momenteel in de bioscoop draait? 'We hebben het allebei over mensen lager in de hiërarchie die slechts gereedschap zijn voor de organisaties waar ze voor werken. Maar dat is misschien toevallig.'

Moon leunt niet op special effects, een verademing. 'Tja, Terminator Salvation was verschrikkelijk. Transformers 2 ook. Op televisie gebeuren veel spannender dingen, zoals Battlestar Galactica. Sowieso is Amerikaanse tv heel goed bezig de laatste tijd met sterk drama als The Sopranos, The Wire, Damages, Mad Men, Lost… er is eigenlijk een vreemde en misschien jammerlijke scheiding gaande: cinema richt zich steeds meer op tieners en tv is het domein van volwassen geworden. Ik hoop dat dat slechts een fase is.'

Moon is het eerste deel van een trilogie. 'Het is niet een traditionele trilogie. De drie films delen dezelfde wereld in grofweg dezelfde tijdperiode, maar daarbinnen vertel ik drie gescheiden verhalen. Mute, mijn volgende film, speelt zich in af in toekomstig Berlijn. Iets meer actie maar niettemin een intiem verhaal. De derde film is gesitueerd in Londen. Dat wordt een oorlogsfilm. Zelfde tijdlijn, verschillende verhalen.' Naar welke andere film kijkt Jones uit? 'Avatar van James Cameron. He's the king of scifi.'