Officieel een GIFje bezitten? 'Cryptokunstveilingen' zijn in opkomst
Je kent het GIFje vast wel: een vliegende kat met een Pop Tart-cakeje als lichaam, vooruitgestuwd door een regenboog. 'Nyancat', die in 2011 het leven zag, is twee weken geleden voor 590.000 dollar (485.000 euro) verkocht op een veiling.
Nee, er werd geen afdruk of kopie verkocht, maar een 'non-fungible token' (NFT). Een digitaal muntje zoals een Bitcoin of - accurater - een Ethereum cryptomunt.
Deze muntjes representeren het kunstwerk en worden bijgeschreven in de Ethereum-blockchain, die bijhoudt wanneer en aan wie de NFT verkocht wordt. De koper van Nyancat is dus officieel eigenaar van een uniek bestand, die niemand anders in de wereld in handen heeft.
Aan de muur kun je een NFT-kunstwerk niet hangen. Maar het is wel van jou.
Kunst die je niet kan aanraken
"Het heeft bij mij absoluut even geduurd voordat het kwartje was gevallen, ik vond het concept van kunst bezitten zonder dat je het kan aanraken of aan de muur kon hangen moeilijk te begrijpen", geeft de Nederlandse NFT-kunstenaar Ramon Bruin toe.
Toch fascineerde het concept hem. "Digitale kunst werd altijd gezien als een afbeelding, een plaatje dat iedereen kon kopieren door er een screenshot van te maken." Maar een NFT is volgens Bruin meer als een echt schilderij: "Je kan wel een foto van de Zonnebloemen op canvas laten afdrukken, maar dan heb je nog geen Van Gogh."
Bruin maakt optische illusies, waarbij hij zijn tekeningen vanuit zo'n perspectief fotografeert dat het lijkt alsof ze diepte hebben. Omdat de foto volgens Bruin "essentieel" is, was het gemakkelijk voor anderen om zijn werk met een screenshot te kopieren.
"Voor mij is het een prachtige nieuwe stap dat ik nu mijn kunstwerken in de blockchain kan laten vastleggen. Ik voeg nu digitale elementen toe aan de compositie van de foto, zo heb ik nog veel meer mogelijkheden."
Een miljoenenmarkt
Volgens marktanalist Cryptoart.io is de crypto-kunstmarkt nu goed voor zo'n 120 miljoen dollar. Vooral in de afgelopen maanden loopt de waarde van NFT-tokens hard op.
Sites als Nifty Gateway organiseren kunstveilingen, waarbij een serie kunstwerken in een keer verkocht wordt. "Binnen enkele seconden is het vaak uitverkocht", zegt Bruin. "En ze worden ook door 'klassieke' kunstverzamelaars gekocht, zoals het hoofd van veilinghuis Sotheby's."
Bruin merkt dat er ook voor zijn werk aandacht is, maar dat mensen het nog lastig vinden om NFT-art te begrijpen. "Weinig mensen weten uberhaupt wat Ethereum is, en nog minder bezitten het ook."
Maar hoewel hij het lastig vindt om zijn kunst aan de man te brengen, ziet Bruin vooral 'bijzondere perspectieven'. "Het gaf mij de kans om de allereerste kunstenaar te zijn die een 3d-tekening op de blockchain heeft en dat is een titel die ik nooit meer zal verliezen."
Angst voor ecologische schade
Er is ook kritiek op crypto-kunst. Omdat het gebruikmaakt van blockchain-technologie, wordt er veel rekenkracht van computers gebruikt om tot een NFT-token te komen.
Dat heeft consequenties voor het milieu. In een populaire tweet die de afgelopen weken de ronde deed, wordt beraamd dat de transacties rond een specifiek NFT-token gelijk staat aan 1,5 duizend uur vliegen of het totale energiegebruik van een Europese burger in 77 jaar tijd.
De data is afkomstig van de website cryptoart.wtf, die van willekeurige cryptoart beraamt hoeveel energie het verbruikt. Dat komt omdat er bij elke transactie weer berekeningen moeten worden gemaakt om zoiets vast te leggen in de blockchain.
Bruin maakt zich daar niet zoveel zorgen om. "Mining kost veel energie", zegt hij, "maar dat doen 'gewone' valuta's ook. Bovendien, in november wordt Ethereum 2.0 gelanceerd, waarbij niet meer gemined hoeft te worden." Volgens hem is dat milieuvriendelijker.