28 :: Mooi geschreven

En dan geen weblogs over gadgets of games, maar online dagboeken met oeverloos gekwebbel over relaties, diëten, reizen en kom, hoe heten die dingen, gevoelens. Waarom? Hoog tijd voor een zelfonderzoek.

‘She' is een gezonde Hollandse vrouw, woonachtig in Utrecht en geboren in 1971. Ze houdt van haar vrienden, familie, vriendje, appartement en konijnen. Ze is steenbok en enneagramtype 1. Ze is dol op Britse detectives op tv en ‘eigenlijk best een beetje anglofiel'. Nog even over haar vriendje: dat noemt ze afwisselend ex, vriendje, soon-to-be ex en ex-vriendje. Dat komt doordat ze elke week urenlange ruzies hebben, compleet met huilbuien en geschreeuw. Vriendje wil namelijk niet deugen: hij heeft de scherven van een kapot gevallen bierglas zomaar in de vuilniszak gegooid, waardoor She bij het buitenzetten van de vuilniszak een lelijke snee in haar vinger opliep. En o ja, hij gebruikt cocaïne en is een halve alcoholist, maar dat lijkt voor She minder erg dan de vuilniszakaffaire. Gelukkig volgt er na elke ruzie een portie goedmaakseks, of ‘knuffelen', zoals She het noemt.

Soms wordt haar drukke bestaan haar teveel, en dan gaat She op vakantie. Zo is ze laatst een weekje in Mumbai geweest. Ze logeerde in het luxe appartement van vrienden, lunchte in het Marriott-hotel (waar ze fitneste met een personal trainer) en liet zich rondrijden in een auto met chauffeur. Toch was er ook even een ‘huilmomentje' toen ze in een onbewaakt moment werd aangeklampt door een bedelend jongetje.

Hoe weet ik dit allemaal? Woon ik soms naast She in een appartementencomplex met vliesdunne muren? Nee, ik weet dit omdat ik bijna elke dag She's weblog lees. Er staat dan ook bijna dagelijks een nieuw stukje op. Je vraagt je af waar ze de tijd vandaan haalt, want ze heeft het druk met haar werk als freelance iets in de financiële sector en gaat drie keer per week in haar sportpakje naar de sportschool. En dan houdt ze ook nog honderden RSS-feeds bij, zo meldt ze geregeld met een zekere verbetenheid op Twitter. Gelukkig blijven haar vriendinnen op de hoogte van She's leven via haar weblog en laten ze van zich horen door middel van commentaar in het reactiepaneel. Altijd positief en gezellig commentaar, want van je vriendinnen moet je het hebben. Goede vriendinnen zijn het - ze zijn ook allemaal in India geweest en bevestigen dat het niet erg is om bedelende jongetjes in Mumbai niets te geven, weten toevallig prima maat te houden met de rosé en de prosecco en gooien nooit zomaar glasscherven in de vuilniszak. Vriendje is stom! Stout vriendje. Niet meer doen, hè? Nee, niet meer doen.

Pumps
Die vriendinnen hebben trouwens ook bijna allemaal een weblog dat ook bijna elke dag gevuld wordt met nieuwe stukjes (of ‘logjes' zoals de schrijfsters zeggen, als in ‘Gisteren rode pumps gekocht die een maatje te klein zijn, daar zal ik morgen even een logje over typen'). Hun levens zijn inwisselbaar, hun stukjes ook. Net als de reacties. Waarom dan toch alles delen met de hele wereld? Na een paar jaar bijna dagelijks vrouwenweblogs lezen (ja, ik weet het), heb ik een verklarend patroon in kaart kunnen brengen. De motor die alle vrouwenweblogs draaiende houdt, heet medeleven. Medeleven in de vorm van herkenning en waardering - zeker wanneer de schrijfster persoonlijke problemen behandelt.

Het genereren van medeleven verloopt volgens een vast, zichzelf in stand houdend patroon: de weblogvrouw schrijft een stukje (ze eet te weinig, ze eet te veel, ze is altijd moe of juist nooit), waarna de lezers reageren met ‘Dapper dat je dit durft op te schrijven!', ‘Herkenbaar!' en het onvermijdelijke ‘Mooi geschreven!'. Gesterkt door de aandacht is de schrijfster de volgende dag weer in staat om achter haar pc te kruipen.

Nu denk je misschien: maar bij elk weblog draait het toch om aandacht? Dat is waar, maar bij de meeste mannenweblogs is dat een ander soort aandacht. Die logs zijn meestal een vorm van linkexhibitionisme (kijk eens wat een leuke link!), waarbij een bewonderend ‘Wat een leuke link!' als commentaar volstaat. Zo bezien zijn we sinds de oertijd weinig opgeschoten: de mannen gaan op jacht, de vrouwen blijven gezellig kwebbelend achter in de grot.

Van de drie waarderende kwalificaties die je bij vrouwenweblogs tegenkomt, is ‘Mooi geschreven!' de ergste. ‘Mooi geschreven!' wordt zo vaak gebruikt dat het inmiddels het mantra van het vrouwenweblog is geworden. En gek genoeg wordt ‘Mooi geschreven!' nooit als commentaar bij een mooi geschreven stukje gezet. Een mooigeschrevenstukje is meestal lelijk geschreven, maar het is de onderwerpkeuze die het hem doet. Het onderwerp gaat verder dan onzekerheid over onzekerheid (‘Dapper dat je dit durft op te schrijven!') of dat je zin hebt om een dikke staaf Toblerone in één keer naar binnen te schuiven, maar dat er alleen maar een zielig struikje blauw uitgeslagen broccoli in de voorraadkast ligt (‘Herkenbaar!'). In de mooigeschrevenstukjes breekt de weblogvrouw voor één keer door haar dik opgebrachte geestelijke foundation heen, verlaat haar microkosmos en richt de blik naar buiten. Niet om naar leuke mannen te kijken, maar naar Grote Zielige Dingen.

De weblogvrouw heeft bijvoorbeeld een dove geholpen met oversteken, een boswandeling gemaakt en nagedacht over de opwarming van de bomen, of haar lieve autistische zusje zei iets raaks, waardoor de weblogvrouw ineens dacht: ja, zo is het eigenlijk ook nog maar eens een keer en daar mogen wij met zijn allen best eens een keer aan denken want ze heeft eigenlijk wel gelijk door haar simpelheid maar dat zien we niet iedere dag door de drukte van het leven. (Op een gegeven moment was ik zo geoefend dat ik na twee zinnen van een weblogstukje al wist of er ‘Mooi geschreven!', ‘Dapper dat je dit durft op te schrijven!' of ‘Herkenbaar!' onder zou staan.)

Chocoladepaaseieren
Een van de webloggende vriendinnen van She is ‘Gypsy'. Tenminste, ik denk dat ze vriendinnen zijn, want ze reageren geregeld op elkaars stukjes en weten dingen van elkaar die niet op hun weblogs staan. Ook Gypsy schrijft veel herkenbare logjes, aldus haar lezerspubliek. (Zelf vind ik geen enkele van She's of Gypsy's stukjes herkenbaar, maar dat komt misschien doordat ik als man geen ‘empathisch vermogen' heb, zo heb ik geleerd van vrouwenweblogs.) Gypsy werkt als iets in de consultancy, is net verhuisd van Amsterdam naar Londen en probeert de leegte van het bestaan op te vullen met shoppen en reizen. Ze vliegt daarom van hot naar her, maar ziet toch tijd een paar keer per week een stukje te typen over jurkjes, chocoladepaaseieren, haar beangstigend grote internationale vrienden- en vriendinnenschare en haar streven om op 1.400 calorieën per dag te leven (hetgeen natuurlijk op gespannen voet staat met de eerder genoemde chocoladepaaseieren).

En ze heeft het over haar reizen. Zo was ze laatst in Siem Reap (waar zou dat liggen?), waar ze Herkenbare dingen meemaakte. ‘De tempels zijn echt bijzonder. Zo groot en mooi en verschillend. En de mensen die oorspronkelijk in het tempelgebied wonen, zijn zo arm. (...) Vanochtend bij het ontbijt kwamen twee kinderen om eten bedelen. Daar mijn brood maar mee gedeeld.' Heel goed Gypsy, dat scheelt weer wat calorieën.

In tegenstelling tot bij She vind je bij Gypsy geen stukjes over vriendjes en de duizend verschillende problemen die je met deze mensensoort kunt hebben, want met Gypsy en de mannen wil het al een aantal jaar niet zo lukken. Dat is maar beter ook voor de lezers van haar weblog, want zo gauw een vrouw een stabiele relatie krijgt (iets stabieler dan die van She, bedoel ik hiermee), stopt ze met haar weblog, weet ik als vrouwenweblogveteraan. Blijkbaar hoeft de weblogvrouw haar medeleven dan niet meer buiten de deur te halen, en moet het vriendje de hele dag ‘Dapper!', ‘Herkenbaar!' en ‘Mooi gezegd!' roepen.

Af en toe haalt ook Gypsy een paar Grote Zielige Dingen aan. Zoals de martelingen en moorden in Zimbabwe van juni vorig jaar. ‘Zou ik ooit weer kunnen kamperen in Hwange park?' vraagt ze zich vertwijfeld af. ‘Raften op de Zambezi? Onder de jacaranda's lopen in Bulawayo?' Ik weet het niet, Gypsy, net zoals ik niet weet wat jacaranda's zijn, maar ik leef met je mee, samen met ruim elf miljoen Zimbabwanen. Hmm, blijkbaar heb ik toch meer empathisch vermogen dan ik dacht.

Daarover gesproken: Gypsy's blog is het enige vrouwenweblog waar ik weleens durf te reageren. (Als man reageren bij een vrouwenweblog is toch een beetje als zonder kloppen de deur van de vrouwenkleedkamer in de sportschool openen.) Maar helaas mis ik die meelevende, zachtroze stijl die haar weblogvriendinnen tentoonspreiden. Mijn opmerking dat 1.400 calorieën per dag evenveel is als wat gevangenen in de werkkampen van de Tweede Wereldoorlog binnen kregen, valt bijvoorbeeld niet in de smaak. Ook mijn lollige uitsmijter ‘Dat is geen Sonja Bakkeren meer, maar Heinrich Himmleren!' wordt niet gewaardeerd. De humor in mijn microkosmos en die van Gypsy komen blijkbaar niet overeen. Even is het niet gezellig meer, ja, dreigt het zelfs regelrecht ongezellig te worden op Gypsy's weblog, maar gelukkig negeren alle vriendinnen mij en is met de volgende twee aan haar gerichte commentaren (‘Je bent een voorbeeld voor ons allen!!!!!' en ‘‘Ik begrijp je frustratie!') het stramien hersteld. Robert is stom! Stoute Robert. Niet meer doen, hè? Nee, niet meer doen.

Janken
Een ander vrouwenweblog dat ik lees is van ‘Kaat'. Of ze een vriendin is van She en Gypsy weet ik niet, maar ze staat wel op beide sites gelinkt. Kaat woont met haar twee katten in Amsterdam, heeft een baan als iets op een kantoor, heeft een log-, kaarsjes- en lipglossverslaving en ‘is een piekeraar maar wel gezellig'. Op haar weblog schrijft ze Sinterklaasgedichten voor zichzelf (plus een antwoord daarop aan de Sint) en mijmert in staccato zinnen over leven en dood: ‘Het is allemaal zo simpel. Het leven is heel kort. Het leven kan opeens over zijn. Zonder dat we het zelf door hebben. We moeten genieten. Van wat we wel hebben.' Een vriendje is ook bij Kaat niet te bespeuren, maar wel veel familie uit exotische oorden, want haar vader komt uit Iran, zoals ze niet ophoudt te melden (een reactie: ‘Wat een bijzondere achtergrond heb jij toch Kaat, wees er trots op!').

Laatst was Kaat voor haar werk in Jakarta. Een Herkenbare ervaring. ‘Toen ik terugreed met de taxi van mijn afspraak naar het hotel, m'n nette jurkje aan en Gucci-zonnebril op met m'n laptop en Chloe-tas naast me op de bank, al druk bellend met mijn directeur om hem op de hoogte te brengen, stopte de taxi bij een stoplicht. Al snel werd de auto omringd door kinderen. Kinderen met zakjes snoep, kranten en vliegers om te verkopen.' Ah, een mooigeschrevenstukje. Volgt er een huilmomentje? Jawel, de lezer wordt niet teleurgesteld. Maar ook in vrouwenweblogland is er baas boven baas (bazin boven bazin): een momentje is niet genoeg voor Kaat, ze neemt er wat ruimer de tijd voor. ‘Zelfs dat kwartier janken nadat ik mijn mobiel ophing hielp geen moer. De blik van het jongetje dat "Madam I'm hungry" tegen me zei, vergeet ik nooit meer.' Ondankbare kinderen ook - het is te merken dat ze nooit Kaats weblog lezen, dan zouden ze tenminste weten dat ze moeten genieten van wat ze wel hebben. Het is allemaal zo simpel.

Zoals Gypsy , She en Kaat zijn er nog veel, veel meer vrouwen. Volgens recent onderzoek van uitgeverij Sanoma (de uitgever van onder meer de populairste Nederlandse vrouwenbladen, zie voor het onderzoek: www.digitaledames.nl) kan acht van de tien Nederlandse vrouwen zich geen leven zonder internet voorstellen. Hoeveel vrouwen zich geen leven zonder hun weblog kunnen voorstellen, is helaas niet onderzocht. Maar neem maar van mij aan dat er meer Nederlandse vrouwenweblogs bestaan dan een man in één jaar kan lezen. (Alleen al een gratis weblogdienst als web-log.nl (slogan: ‘Deel je verhaal') staat er ramvol mee.) En wat ook niet is onderzocht door Sanoma: hoeveel mannen weblogs van vrouwen lezen en waarom. Veel zullen het er niet zijn, want als ik in het café tegen mijn vrienden over deze hobby begin, kijken ze me zonder uitzondering aan met de blik van een koe die naar een voorbijrijdende trein kijkt. ‘Waarom?' vragen ze dan, waarna ik ze mijn fascinatie voor vrouwenweblogs in het kort uitleg, waarop ze me met dezelfde blik vragen: ‘Maar waarom?' Duidelijk niet in het bezit van empathisch vermogen, die jongens.

Nihilisme
Laat ik die waaromvraag dan maar eens wat uitgebreider voor mijzelf beantwoorden. Ik kan drie redenen bedenken. Als eerste: het geeft inzicht in de ongelooflijk complexe werking van de vrouwelijke psyche. Wat dat betreft is het lezen van vrouwenweblogs een stuk leerzamer dan het lezen van de vrouwenbladen die rondslingeren bij mijn vriendin (ja, ik weet het), want de interviews, artikelen en reportages die in die bladen staan, zijn bewerkt en geredigeerd door een redactie. Tweedehands materiaal, zeg maar, terwijl je op vrouwenweblogs de ruwe data vindt, om het maar eens in onderzoekstermen te houden.

Het toegeven aan een milde neiging tot voyeurisme is de tweede reden waarom ik vrouwenweblogs lees. Net alsof je de gesprekken in de vrouwenkleedkamer van de sportschool kunt afluisteren of het sleuteltje van een dagboek in handen hebt gekregen, ook al houden de schrijfsters er meestal rekening mee dat hun website te lezen is voor de hele wereld. Degenen die hier geen (of niet genoeg) rekening mee houden, ondervinden snel de consequenties en kunnen vervolgens ongewenste reacties van verontwaardigde ex-vriendjes, bitchy collega's en verbaasde bazen uit hun reactiepaneel gaan verwijderen. Het reactiepaneel sluiten is vanzelfsprekend geen optie - dan zou de ‘probleem-medeleven-nieuw probleem'-cyclus stoppen, de website sterven, in een dominoreactie zouden alle andere vrouwenweblogs omvallen en uiteindelijk zou misschien zelfs het hele universum in een zwart gat verdwijnen.

Dan kom ik in dit staaltje bekentenisliteratuur van heb-ik-jou-daar nu bij de derde en belangrijkste reden. Het zit zo: ik heb al meer dan tien jaar een website waarop ik persoonlijk getinte verhalen schrijf. De levensvisie die aan deze verhalen ten grondslag ligt is het nihilisme. (Wikipedia zegt: ‘Nihilisme is een filosofische visie die inhoudt dat het bestaan niet alleen geen betekenis, doel, kenbare waarheid of waarde heeft, maar ook dat er geen betekenis of doel aan te geven is.') Dit wereldbeeld probeer ik bij elk verhaal dat ik schrijf in woorden te vatten. Uren, dagen, weken schaaf ik aan een verhaal met een lengte van nauwelijks drie A4'tjes. Maar ondanks al deze toewijding is het mij nog nooit gelukt de essentie van het nihilisme zo goed weer te geven als al die vrouwen die schijnbaar achteloos hun stukjes tikken op hun weblog. En daarom lees ik ze, bijna elke dag weer. Om ervan te leren, ook al trek ik af en toe al lezend de haren uit mijn hoofd en zit ik soms tegen een huilmomentje aan van minstens een half uur. Inderdaad, het valt niet langer te ontkennen: ik ben jaloers.

Zo, dat is eruit. Toch dapper dat ik dit allemaal met jullie heb durven delen. Mooi geschreven, ook. Maar herkenbaar?

Tekst: Robert van Eijden Beeld: Virginie Garnier