De laptop is weer terug van weggeweest

Direct toen de eerste iPad verscheen, waren de meningen over de bedoeling van tablets verdeeld. Sommigen vonden dat tablets vooral of alleen maar voor consumptie van content geschikt zijn. Zeker de laatste jaren is er met duurdere tablets als de iPad Pro en Surface Pro meer ingezet op de tablet als productiviteitsapparaat. Voorzien van een toetsenbord en de mogelijkheid om meerdere apps naast elkaar te draaien zijn er inderdaad een aantal stappen in de productieve richting gezet.

Toch blijft een laptop hoe je het ook wendt of keert onvervangbaar. Neem een kijkje in de gemiddelde collegezaal of het gemiddelde bedrijf: nog steeds zie je vooral laptops. Logisch, want de laptop blijft simpelweg de meest veelzijdige draagbare computer. Volwassen systemen als Windows en macOS, en zelfs het jongere Chrome OS, bieden een flexibiliteit en een werkvermogen waar mobiele systemen nog steeds niet aan kunnen tippen. Moeiteloos draai je een hoop programma’s naast elkaar en navigeer je snel tussen vensters met de meest uitgebreide software.

Zonder beperkingen of compromissen kan je laptops gebruiken op schoot, op tafel, in bed, het openbaar vervoer en het vliegtuig. Het toetsenbord is daadwerkelijk groot genoeg om fatsoenlijk op te typen, en de bediening met een touchpad en toetscombinaties is nog altijd rapper dan via een touchscreen, zeker als dat rechtop staat. Voor vrijwel alle productieve taken ben je met een goede laptop gewoonweg nog steeds beter af dan met een tablet.

Lange adem

Daarmee is de tablet nog steeds niet de pc-opvolger die het jaren geleden al claimde te zijn. Dat is direct terug te zien in de verkoopcijfers van tablets, die maar blijven dalen. Waar Apple eind 2013 nog 26 miljoen iPads binnen drie maanden verkocht, ligt dat aantal nu al een jaar onder de 15 miljoen stuks. In de eerste drie maanden van dit jaar verkocht Apple maar 8,9 miljoen iPads, het laagste punt sinds 2011.

Ook de rest van de tabletmarkt blijft krimpen, berekende marktonderzoeker IDC nog op 4 mei. Voor het tiende kwartaal op rij daalt het aantal verscheepte tablets wereldwijd. Het afgelopen kwartaal verscheepten alle fabrikanten bij elkaar 36,2 miljoen tablets, een daling van 8,5 procent ten opzichte van een jaar eerder. Consumenten zien minder noodzaak om hun tablet te upgraden of er überhaupt één te kopen. Dat heeft volgens IDC tal van oorzaken, waaronder de gemiddeld steeds grotere en betere smartphoneschermen en de relatief lange houdbaarheid van tablets. Een tablet van vier jaar geleden kan immers nog steeds prima gebruikt worden als surf-, YouTube-, Facebook- en Netflix-apparaat.

IDC maakt in zijn berekeningen onderscheid tussen ’slates’ en ‘detachables’. De eerste categorie is de klassieke tablet, zonder toetsenbord. De tweede groep heeft wel een toetsenbord, zoals bijvoorbeeld de Surface Pro. In die categorie zit nog wel groei, volgens de marktonderzoeker omdat die apparaten de klassieke laptop steeds meer benaderen.

Klassiek krachtig

Dat brengt ons bij die klassieke laptop, want waarom zou je de laptop benaderen als je ook gewoon een laptop kan nemen? Dat lichtje is bij computermakers ook weer gaan branden, want na jaren van relatieve stilstand zit er eindelijk weer wat vernieuwing in de laptopmarkt.

Neem de Surface Laptop die Microsoft deze week presenteerde. Een strakke, dunne laptop die is gericht op studenten. Die groep serieuze gebruikers is niet op zoek naar een tablet met een toetsenbord, maar naar een krachtige, veelzijdige laptop die je overal en de hele dag kan gebruiken, en na college simpelweg dichtklapt en meeneemt. De Surface Laptop heeft een aantrekkelijk ontwerp, metalen behuizing en genoeg power en accuduur om de dag makkelijk mee door te komen.

Je zou bijna zeggen: zo worden ze niet meer gemaakt. Maar zo worden ze juist wel weer gemaakt; er zit eindelijk weer schot in de ontwikkeling van boeiende, échte, veelzijdige maar misschien wel een beetje saaie laptops. Neem de nieuwe MacBooks Pro's: toen ze een half jaar geleden werden gepresenteerd, noemde ik ze 'precies innovatief genoeg'. Want waar tablets, detachables, convertibles en andere vreemde varianten op de laptop de consument proberen te verleiden, koop je een apparaat uiteindelijk gewoon om zoveel mogelijk mee gedaan te krijgen.

Uitgekristalliseerd

De simpele, grotendeels uitgekristalliseerde form meets function van de klassieke laptop voldoet nog steeds het best aan die eis. Dat maakt de ruimte voor vernieuwing krap, maar juist dan ontwerpen bedrijven op het scherpst van de snede. Niet overdonderen met flitsende gimmicks, maar met details. Om terug te komen op die Surface Laptop: dat lijkt op het eerste gezicht misschien zomaar een laptop, maar een paar jaar geleden was het bijna ondenkbaar geweest dat Microsoft zo’n soort Windows-laptop had gemaakt. Met zijn hoogwaardige materialen, groot touchpad en door weggewerkte speakers en ventilatoren heel strak uiterlijk is de Surface Laptop een apparaat dat van Apple had kunnen zijn, ooit alleenheerser op het gebied van mooie laptops.

Zelfs gamelaptops, in de regel onooglijke bakbeesten, zijn de laatste tijd veranderd in behoorlijk stijlvolle apparaten. Kijk bijvoorbeeld naar de Razer Blade Stealth: een flinterdunne laptop van zwart aluminium, voorzien van 12 inch QHD of zelfs 4K-scherm en Intel Core i5 of i7. En voor de gamer de mogelijkheid om zelfs de krachtigste videokaart via een externe behuizing aan te sluiten. De iets dikkere Razer Blade lijkt wel een zwarte MacBook, maar dan met een snelle Nvidia GeForce GTX 1060-videokaart.

Maar ook Dell heeft met zijn nieuwste XPS 13 zo’n bijna stilletjes doorgeëvolueerde laptop afgeleverd. Met haast onmogelijk dunne schermranden propt de laptop een 13 inch scherm in een formaat dat je van een 11 inch zou verwachten. Zelfs het toonbeeld van de traditionele laptop, de Lenovo ThinkPad, weet met de nieuwste X1 Carbon stiekem best wel te imponeren. Het is nog steeds onmiskenbaar een ThinkPad, maar dan heel dun, licht maar krachtig en bestand tegen vallen en zelfs een plens water.

Marktonderzoeker IDC ziet de laatste tijd dan ook stabiliserende groei in de markt voor pc’s en laptops, nadat er sinds 2012 een jarenlange daling was ingezet. Zet dat tegenover de alsmaar dalende tabletmarkt en het lijkt bijna alsof dat beetje saaie, brave maar trouwe werkpaard van een laptop weer in trek komt.

De consument wint sowieso: niet eerder was het aanbod snelle, dunne en vooral mooie laptops zo groot als nu.