Rechter maakt einde aan bewaarplicht (update)

Het Hof oordeelde toen dat de verplichte opslag van verkeersgegevens door internet- en telecomproviders een te grote inbreuk is op de privacy van de Europese burgers. Onder meer omdat de bewaarplicht providers opdraagt om van iedereen informatie te verzamelen – en dus niet alleen van verdachten.

Geen verrassing

"Deze uitspraak is geen verrassing", stelt Otto Volgenant, één van de advocaten die de zaak tegen de Nederlandse staat had aangespannen, dan ook in een verklaring. "De Nederlandse wet was in strijd met het Europese recht. Dat is nu rechtgezet. Het was beter geweest als het kabinet uit eigen beweging de wet had aangepast."

Het Nederlandse kabinet heeft altijd volgehouden dat het niet nodig was om de bewaarplicht buiten werking te stellen. Met enkele aanpassingen kan de wet gewoon blijven bestaan, schreef de deze week opgestapte Justitie-minister Ivo Opstelten in november nog aan de Tweede Kamer.

Opsporing

Voorstanders van de bewaarplicht wijzen onder meer op het belang voor de opsporing. De Haagse rechtbank is daar gevoelig voor, zo blijkt uit het vonnis. Volgens de rechter heeft "de staat voldoende aannemelijk gemaakt dat bepaalde vormen van criminaliteit nagenoeg uitsluitend zijn op te sporen door het gebruik van historische telecommunicatiegegevens".

Desondanks haalt de rechtbank toch een streep door de bewaarplicht, onder meer omdat de Nederlandse wetgeving "geen waarborgen biedt om de toegang tot de gegevens te beperken tot hetgeen strikt noodzakelijk is voor de bestrijding van ernstige criminaliteit".

De Haagse rechter vindt het ook kwalijk dat het openbaar ministerie beslist of de politie toegang krijgt tot de opgeslagen gegevens. In de wijzigingen op de bewaarplicht die Opstelten vorig jaar voorstelde, zou er een einde komen aan die praktijk.

Update: Providers stoppen meteen met bewaren

KPN en zijn dochterbedrijven XS4All, Hi, Telfort en Simyo hebben woensdag al laten weten te stoppen met het uitvoeren van de bewaarplicht. Ook Vodafone en kleinere providers als Tweak en BIT hebben dat gezegd. Of ook reeds opgeslagen gegevens verwijderd mogen worden, is nog onderwerp van gesprek met de overheid.

In een verklaring benadrukt Vodafone dat providers wel wettelijk verplicht blijven om bij een vordering door de overheid gegevens die ze voor hun eigen bedrijfsdoeleinden bewaren te overhandigen. "We onderzoeken nog wat daarvan de technische en operationele implicaties zijn."

Bewaarplicht weg: we zijn gestopt met bewaren!

— XS4ALL (@xs4all) March 11, 2015

Lees ook: Weg met de bewaarplicht, een interview in Bright Ideas met de advocaten Fulco Blokhuis en Otto Volgenant.