Bij Elon Musk weet je nooit waar je aan toe bent. Die onvoorspelbaarheid was lange tijd zijn kracht, maar dreigt nu zijn achilleshiel te worden.
Is Elon Musk de Donald Trump van de techwereld? Net als de Amerikaanse president is Musk een onophoudelijke bron van (onvoldragen) plannen, twittert hij op de raarste tijdstippen en bindt hij ondertussen de strijd aan met de pers.
De twee lijken elkaar zelfs te kunnen vinden in hun onvrede over de oneerlijke handelsbelemmeringen die het buitenland opwerpt voor Amerikaanse producten. Musk ergert zich wild aan de hoge Chinese importheffingen voor Amerikaanse auto's.
Verschillen zijn er ook. Terwijl Donald Trump bij voorkeur de onderbuik van het Amerikaanse publiek bespeelt, onderscheidt Musk zich met vooruitstrevende plannen. Trump gelooft niet in klimaatverandering en wil de kolenindustrie nieuw leven inblazen. Musk probeert ons aan de elektrische auto en zonnepanelen te krijgen.
Forse beloftes
De wijze waarop Musk zijn doelen nastreeft, doet wel weer Trumpiaans aan. Trump en Musk deinzen er niet voor terug om forse beloftes te doen. De uitvoering daarvan blijkt vaak echter behoorlijk weerbarstig.
Denk aan de muur aan de zuidgrens van de VS die Trump tijdens de campagne beloofde. De Mexicanen zouden ervoor gaan betalen, maar vooralsnog heeft de Amerikaanse president het moeilijk om de politici in eigen land zo gek te krijgen om het benodigde geld in de tussentijd voor te schieten.
Ook Musk grossiert in beloftes die hij niet nakomt. Denk maar aan zijn aankondiging in oktober 2016, toen de Tesla-ceo voorspelde dat het eind 2017 mogelijk zou zijn om met behulp van de zogeheten 'summon'-functie een Tesla onbemand van de ene kant van het land naar de andere kant te laten rijden. Vorig jaar augustus veranderde Musk de deadline in 'begin 2018' – een belofte die opnieuw niet werd ingelost.
Veel pijnlijker is het telkens opnieuw niet halen van de productiedoelstellingen voor de Tesla Model 3, het nieuwe instapmodel waarmee Tesla zijn auto's binnen handbereik van een veel groter publiek wil brengen. Musk wilde eind vorig jaar al elke week vijfduizend exemplaren van deze auto uit de fabriek laten rollen, maar tot op de dag van vandaag lukt het niet om dat doel te bereiken.
Bemande missie naar Mars
Als techondernemer moet je - wellicht net als de leider van het machtigste land - groot durven te denken. President John F. Kennedy beloofde in 1961 dat Amerika voor 1970 een man op de maan zou zetten, Musk wil in 2024 de eerste bemande missie naar Mars.
Daarnaast wil hij in 2020 een miljoen (volledig autonome!) Tesla's verkopen, overal ondergrondse tunnels aanleggen en een Hyperloop-systeem op poten zetten. En oja, deze week kwam Musk met Chicago overeen dat zijn Boring Company voor minder dan een miljard dollar een snelle transportverbinding zal aanleggen tussen O’Hare International Airport en het zakendistrict van de stad.
Hardop dromen helpt om dergelijke doelen te verwezenlijken. En Musk heeft op die manier ontegenzeggelijk grote successen geboekt. Met de Tesla heeft hij elektrisch rijden sexy gemaakt. Met SpaceX is hij erin geslaagd de kosten voor raketlanceringen spectaculair te verlagen. Net zoals hij belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de prijsverlaging van batterijen - een belangrijke voorwaarde voor het betaalbaar maken van elektrische auto's. Daarvoor verdient Musk alle lof.
Tesla in de ruimte
Maar dagdromen mogen niet ten koste gaan van de realiteitszin. En aan die realiteitszin lijkt het bij Musk wel eens te ontbreken. Veel deskundigen twijfelen bijvoorbeeld hardop of het wel mogelijk is om de verbinding in Chicago zo goedkoop aan te leggen. Musk haalt zijn schouders erover op. "Als het mislukt, denk ik dat ik en anderen een berg geld zullen verliezen."
Waar dergelijke nonchalance toe kan leiden, bleek eerder deze week: Musk ontsloeg 9 procent van het personeel van Tesla. Hij noemde het gedwongen vertrek van drieduizend werknemers op Twitter 'moeilijk maar noodzakelijk'.
Tesla maakt al vijftien jaar op rij verlies en door de ontslagen kan het bedrijf ongeveer 80 miljoen dollar per kwartaal besparen. Voor wie het even vergeten was: eerder dit jaar trok Musk nog 90 miljoen dollar uit om een Tesla de ruimte in te schieten.
"We nemen deze harde beslissing nu, zodat we dit nooit meer hoeven te doen", schreef Musk deze week in een mail aan de werknemers. Zal hij deze belofte wel nakomen? Begrijpelijkerwijs gelooft niet iedereen daar meer in.