WakaWaka doneerde te weinig lampen aan ontwikkelingslanden

WakaWaka werd in 2012 opgericht door ondernemers Maurits Groen en Camille van Gestel. Het bedrijf ging zaklampen produceren, die met zonne-energie opgeladen kunnen worden. De solide lampen kunnen dankzij de toegepaste technologie zeer lang branden.

Het bedrijf presenteerde zich afgelopen zes jaar nadrukkelijk als sociale onderneming. Zo zou het voor elke verkochte lamp in de westerse wereld, ook een lamp doneren aan projecten in ontwikkelingslanden.

Door de lampen in Europa en de VS relatief duur te verkopen, zou Wakawaka geld genereren om de lampen gratis of goedkoop aan te bieden aan mensen 'die in extreme armoede leven'. Zo zouden zij niet zijn aangewezen op gevaarlijke kerosinelampen, en bijvoorbeeld 's avonds kunnen studeren.

Crowdfunding-acties

Dankzij deze 'buy one, give one'-belofte wist WakaWaka niet alleen veel lampen te verkopen aan westerse consumenten, maar ook veel geld op te halen bij sympathisanten. Met zo'n tien crowdfunding-acties kreeg het bedrijf de afgelopen vijf jaar zeker 1,1 miljoen euro binnen.

Ook ontving WakaWaka voor enkele miljoenen aan gunstige leningen, onder meer van Eneco, de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) en vermogende particulieren. De FMO schold haar lening van 6 ton zelfs kwijt.

Uit onderzoek van RTL Z blijkt dat WakaWaka echter lang niet alle beloofde lampen heeft geleverd aan humanitaire organisaties. Eind 2017 bestond er een achterstand van maar liefst 93.000 lampen, met een waarde van 237.000 euro. Die lampen hadden volgens WakaWaka ruim 400.000 mensen van licht kunnen voorzien.

De achterstand is de afgelopen maanden 'iets kleiner' geworden, zegt mede-oprichter Camille van Gestel. "Ik schat dat er zo'n 10 procent is ingelopen, maar er bestaat nog steeds een flinke achterstand." Als er inderdaad 10 procent is ingelopen, zou het gaan om een tekort van zo'n 84.000 lampen.

Slechtere kwaliteit

Volgens WakaWaka is de achterstand te wijten aan geldgebrek. "Het heeft met onze cashpositie te maken. We hadden de cash gewoon niet om de producten te bestellen, te verpakken en te transporteren", aldus Van Gestel. Ook waren er volgens de sociaal ondernemer te weinig verantwoorde projecten om aan te doneren. "Wij wilden de lampen niet zomaar ergens over een schutting gooien."

Opmerkelijk is dat WakaWaka, om de lampen toch te kunnen doneren, de kostprijs ervan wilde verlagen. Die lagere productieprijs moest worden bereikt door goedkopere onderdelen te gebruiken. Daardoor zou de kwaliteit wel afnemen, erkent het bedrijf in een document. "Een kleiner zonnepaneel en kleinere batterij zorgen voor ruimschoots voldoende licht om 's avonds bij te studeren, maar bieden niet zo veel licht als de huidige WakaWaka Light."

Haaks op belofte

De donatie van slechtere lampen staat echter haaks op de belofte van het bedrijf. "Wij kiezen er bewust voor om alleen producten van de hoge kwaliteit aan te bieden aan onze klanten die minder bedeeld zijn dan wij", stelt de website. "Gezien hun schrijnende behoefte verdienen zij het beste wat het Westen heeft te bieden; precies hetzelfde product dat wordt gebruikt in Europa en de VS."

WakaWaka hoopte in april 2,5 miljoen euro op te halen met de uitgifte van aandelen op de NPEX-beurs. Een deel daarvan, zo'n 150.000 tot 300.000 euro, zou worden gebruikt om de achterstand met de gedoneerde lampen in te lopen. Als gevolg van een probleem met een onbekende 'derde partij' werd de beursgang echter afgeblazen.

Faillissement

Vorige week ging WakaWaka failliet. Daardoor is het zeer onzeker geworden of WakaWaka de lampen zal kunnen doneren aan de mensen waaraan zij waren beloofd. De verplichting, die het bedrijf wel in de boeken had opgenomen, valt nu in de failliete boedel. Schuldeisers kunnen bij een faillissement meestal fluiten naar het grootste deel van hun vordering.

Volgens Van Gestel zou de verplichting de lampen alsnog aan mensen in ontwikkelinglanden te leveren, overgenomen moeten worden door de partij die WakaWaka doorstart uit het faillissement. "Er zijn méér dan vijf gegadigden, die op dit moment onderhandelen met de curator over een doorstart."

Morele verplichting

"Als je op een verantwoorde manier wil doorstarten met WakaWaka, heb je ook de morele verplichting om die achterstallige leveringen te doen. Als dat niet gebeurt, is het gewoon een loze belofte geweest", aldus de oprichter.

Volgens Van Gestel is het daarom van belang dat de partij die hij en zijn mede-oprichter Maurits Groen op het oog hebben voor de doorstart van WakaWaka, wordt gekozen door de curator. "Deze partij heeft namelijk de intentie om die achterstand in te lopen."