EU-sancties tegen Russische staatsmedia RT en Sputnik van kracht

De strafmaatregel is vandaag verschenen in het Publicatieblad van de Europese Unie en is daarmee meteen van kracht. De gestrafte media zijn volgens de EU 'instrumenten van het Kremlin' om Russische propaganda in de oorlog tegen Oekraïne te verspreiden. De wettelijke maatregel geldt voor de transmissie en distributie via satelliet, kabel, onlinevideokanalen en zowel nieuwe als bestaande apps. 

'Instrumenten van Kremlin'

"Het gaat hier niet om klassieke media maar om instrumenten van het Kremlin", aldus een EU-functionaris. De sancties werken zoals bij de Europese wetgeving tegen het verspreiden van kinderporno, het oproepen tot terrorisme of haatzaaierij. De sancties duren volgens Brussel 'tot de Russische agressie stopt'. 

Bij RT gaat het om de zenders Russia Today English, Russia Today UK en de RT-zenders in het Frans, Duits en Spaans. Volgens RT adjunct-hoofdredacteur Anna Belkina is er 'geen bewijs voor het melden van onwaarheden'. 

Commissariaat voor de Media

De nationale mediatoezichthouders zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en handhaving van de sancties. In Nederland is dat het Commissariaat voor de Media (CvdM).

In ons land hebben de tv-zenders van RT echter geen tv-licenties, waardoor de uitzendingen alleen via de satelliet en internet zijn te bekijken. "Wij hebben niet een knop die we kunnen indrukken waardoor satelliet of internet niet meer beschikbaar is", zegt een woordvoerder. Het CvdM zoekt nog uit hoe de sancties tegen de Russische media dan wel uitgevoerd en gecontroleerd kunnen worden en of er boetes uitgedeeld kunnen worden.

'Onverstandig'

De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) vindt het blokkeren of verbieden onverstandig en een verlaging tot het niveau van Rusland. Volgens NVJ-secretaris Thomas Bruning moeten we 'juist in deze tijden strijden voor vrijheid van informatie'. Daarmee stelde hij niet dat de informatie van RT of Sputnik te vertrouwen is, maar hij vindt wel dat de vrijheid van meningsuiting iets is om te koesteren. Wel is de NVJ ervoor om sociale media te vragen extra duiding te geven over de herkomst en betrouwbaarheid van berichten.

Maatregelen techbedrijven

Eerder deze week zeiden Facebook-moederbedrijf Meta, Google, YouTube en TikTok al dat ze de toegang tot Sputnik en RT in de EU zullen blokkeren, nadat Brussel de plannen voor de sancties bekendmaakte

Meta past zijn algoritmes zo aan dat berichten van RT en Sputnik ook buiten de EU zo min mogelijk worden voorgesteld. Ook Twitter zegt buiten de EU de berichten van beide staatsmedia minder vaak te gaan voorschotelen aan zijn gebruikers. Dat noemt het bedrijf het "verminderen van de zichtbaarheid van informatie van deze publicaties". 

Google en Apple halen de apps van de beide Russische media uit hun appwinkels.

Apple stopt verkoop in Rusland

Apple heeft nog meer maatregelen genomen in Rusland. Het bedrijf is in het land nu gestopt met de verkoop van producten en heeft export naar verkoopkanalen gestaakt. Ook beperkt het in Rusland het gebruik van Apple Pay en andere diensten. 

Het Kremlin heeft de afgelopen dagen de toegang tot Facebook en Twitter in Rusland steeds meer beperkt.