Westen onderzoekt offline halen satellietinternet in Oekraïne
Meerdere Westerse inlichtingendiensten onderzoeken een cyberaanval die het satellietinternet van Viasat in Oekraïne offline heeft gehaald tijdens het begin van de Russische invasie. Een deel van de verbindingen werkt nog altijd niet.
Analisten van de Amerikaanse, de Oekraïense en de Franse inlichtingendiensten zijn aan het onderzoeken of Rusland iets te maken had met de sabotage van het satellietinternet in Oekraïne. Dat werd tijdens de nacht van 24 februari door hackers platgelegd, juist toen Rusland het land binnenviel.
De gevolgen van de aanval worden nog altijd onderzocht, maar volgens een woordvoerder van het bedrijf Viasat, de eigenaar van het getroffen netwerk, zijn tientallen duizenden klanten in Europa en Oekraïne geraakt. De hackers schakelden modems van het bedrijf uit en twee weken later zijn ze nog niet allemaal online.
Bedrijf werkt ook voor VS en bondgenoten
Het Westen hecht opvallend veel belang aan deze specifieke cyberaanval omdat Viasat ook als aannemer werkt voor de Amerikaanse defensie en zijn bondgenoten. Viasat wordt ook gebruikt door de Oekraïense politie en legerdiensten.
'Gerichte aanval van buitenaf'
Viasat stelt in een verklaring dat de modems offline werden gehaald door een 'gerichte aanval van buitenaf', maar heeft nog niet in detail uitgelegd wat het daarmee bedoelt of hoe het dat te weten is gekomen. Een woordvoerder van het bedrijf zei tegen Reuters dat het er alles aan doet om de dienst terug operationeel te krijgen, waarbij prioriteit wordt gegeven aan 'kritieke infrastructuur en humanitaire bijstand'.
Dat blijkt bijzonder moeilijk omdat de modems volledig onbruikbaar zijn gemaakt. Volgens Viasat moeten de apparaten individueel door technici geherprogrammeerd worden. Sommige modems moeten zelfs volledig vervangen worden.
Rusland ontkent alles
De Russische ambassade in Washington heeft tot nu toe nog geen commentaar gegeven. Het Kremlin heeft al vaker ontkend dat het cyberaanvallen uitvoert. Toch is er sterk bewijs dat het land, samen met bondgenoot Wit-Rusland, regelmatig cyberaanvallen uitvoert op Oekraïne en de rest van de Westerse wereld. Zo werd Oekraïne in februari bijvoorbeeld al aangevallen voordat de oorlog begon met behulp van een botnet dat deels uit Nederland werd aangestuurd. Dat gebeurde waarschijnlijk door de Russische inlichtingendienst, de GRU.
Ook in januari was er al bewijs dat Rusland destructieve malware gebruikte om computers digitaal te slopen. Het ging toen over verschillende Oekraïense overheidsinstanties.
Maar de aanvallen gaan zelfs nog verder terug. In oktober en november stuurde de VS in het geheim personeel naar Oekraïne om het land te verdedigen tegen Russische cyberaanvallen. Er waren toen geruchten dat Rusland een grootschalige cyberaanval zou uitvoeren wanneer het Oekraïne zou binnenvallen. Door de hulp van de Amerikanen zou die aanval zijn verijdeld.