Nederlander ontwierp IKEA's eerste platenspeler: 'Simpel in gebruik en vorm'

IKEA's eerste platenspeler is onderdeel van de nieuwe collectie Obegränsad ('onbegrensd'), gericht op mensen die thuis muziek maken. De collectie, geheel in het zwart uitgevoerd, is het resultaat van een samenwerking tussen de Zweedse dance-dj's Swedish House Mafia en Friso Wiersma, de enige Nederlandse in-house designer bij IKEA. De collectie bestaat uit onder andere een speciaal bureau, kasten, rekken en tassen waar precies LP's in passen en zelfs pantoffels. Maar de blikvanger is de minimalistische platenspeler.

"Vinyl is op zichzelf iets irrationeels. Andere minimalistische platenspelers zijn vaak dun en slank, maar ik koos juist voor een vrij dik, chunky ontwerp. De platenspeler mag veel plaats innemen in je interieur, je geeft er ook een statement mee af", vertelt Wiersma vanuit Zweden. De platenspeler heeft een draaiplateau dat deels over de rand van de behuizing is gepositioneerd. "Dit benadrukt de cirkel. In de visuele identiteit van Swedish House Mafia speelt de cirkel ook een grote rol", verklaart Wiersma. 

De platenspeler heeft een ingebouwde voorversterker, een vervangbare cartridge en naald, en een usb-c-stroomkabel. Aansluiten op speakers gaat met een eenvoudige RCA-kabel. "We wilden een hele toegankelijke platenspeler maken. Simpel in gebruik en in vorm", zegt Wiersma. 

De romantiek van plaatjes draaien

De platenspeler is niet bedoeld voor audiofielen. "Het is voor mensen die nog maar net beginnen met vinyl. Het is zoveel mogelijk 'plug-and-play'. Het gaat om de essentie van het plaatjes draaien. Alles is bewust niet digitaal. We hebben dan ook geen bluetooth-functie voor draadloos streamen naar speakers of koptelefoons ingebouwd." 

De kabels lopen volgens Wiersma ook met opzet langs de zijkant in plaats van de achterkant. "Daardoor zie je ze goed. Kabels zijn een onderdeel van de analoge ervaring." Wie later een betere geluidskwaliteit wil, kan de cartridge van het merk Audio Technica vervangen door een duurder exemplaar. Wiersma: "Ik vind het supergoed klinken. Ik heb mijn eigen oude Philips-platenspeler al ingeruild voor deze platenspeler." 

De Nederlandse ontwerper is zelf een muziekfanaat en groot liefhebber van vinyl. "De muziekervaring is heel anders dan bij Spotify of Apple Music. Dan ben je bijna schizofreen aan het luisteren door afspeellijsten en shuffle je van de ene naar de andere artiest. Het fijne aan platen is het idee dat artiesten iets hebben gemaakt dat van het begin tot het eind wordt opgebouwd. Kortom: muziek zoals de artiest het heeft bedoeld. En het is ook een prettige manier van luisteren. Ik hou van de romantiek ervan, van de handeling van het omdraaien van een plaat."

Creativiteit stimuleren

De Nederlander is een van de veertien in-house designers bij IKEA en ontwierp eerder meubels, slakommen en bestek. "Maar deze collectie past het meest bij mij, want muziek is een hele grote passie van me. Ik maak ook muziek en zing, en zat vroeger in een band. Ik heb ook altijd een platenspeler gehad. Muziek is een manier van leven voor mij en ik ga ook veel naar concerten. Zo zijn er veel mensen voor muziek heel belangrijk is en zij willen dat laten terugkomen in hun interieur." 

De Zweedse woonketen komt vaker met speciale collecties gericht op hobby's, bijvoorbeeld rond koken of gamen. Obegränsad speelt in op de groeiende groep die zelf muziek maakt op hun laptop of tablet. "We willen die creativiteit en interactie stimuleren. Vandaar dat deze collectie onder andere een producersdesk heeft, een bureau met een indeling gericht op muziek produceren. Samen met Swedish House Mafia hebben we nagedacht over hoe je thuis een studio opzet. Zij hebben vroeger ook hun eigen studio gebouwd met IKEA-meubels." Het bureau heeft ook twee speakerstandaarden en een plank die onder het bureaublad uit is te trekken, voor bijvoorbeeld een midi-toetsenbord. 

Naast de platenspeler is Wiersma ook trots op de klok in de nieuwe collectie. Dat is een zwarte cirkel waarbij drie kleine witte cirkels om elkaar heen draaien. "Muziek kan tijd een ander soort rol geven. We wilden een manier om dat gevoel van intimiteit weer te geven."

Praatje aan de bar met IKEA-topman

Dat hij vijf jaar geleden terecht kwam bij IKEA noemt Wiersma 'gewoon geluk'. "Ik raakte aan de bar na een designcongres in Amsterdam aan de praat met een IKEA-topman. We hadden meteen een klik en werd uitgenodigd voor een gesprek in Zweden. Ik kom uit een Friese familie met timmerlieden. Ik hou van ambacht en design wat down-to-earth is, gericht op het echte gebruik. IKEA is daar ook heel erg mee bezig, design staat bij ons heel dicht bij de consument. Wat je zelf als designer wil zeggen, is daaraan ondergeschikt." 

In zijn tijd als student moest Wiersma juist niets hebben van IKEA. "Ik zag IKEA toen als mijn vijand. Ik maakte meubels die minstens duizend euro kostten omdat ze handgemaakt waren. Je moet dan opboksen tegen een IKEA dat alles voor een paar honderd euro verkoopt. Ik deed een project over wat ik anders zou doen als ik net zo'n industrieel proces beschikbaar had zoals IKEA. Door robottechnieken en computergestuurde machines wordt er steeds meer mogelijk."

Waarschijnlijk snel uitverkocht

Wiersma's platenspeler is vanaf 1 oktober verkrijgbaar voor 129 euro, maar de oplage is beperkt. IKEA verwacht dan ook dat de draaitafel snel uitverkocht zal zijn. "Dit is een een soort experiment. We zijn benieuwd hoe dit wordt ontvangen. Maar er is wereldwijd al zoveel aandacht voor geweest de afgelopen maanden. De platenspeler was door een foutje al een dag in België te koop en was toen meteen uitverkocht. En de TikTok-filmpjes erover zijn miljoenen keren bekeken." 

Tot slot: wat is Wiersma's favoriete LP? "Van Chet Baker. Mijn vrouw en ik kopen trouwens om de paar weken nieuwe LP's voor elkaar bij de lokale platenzaak. We hebben geluk: een van de beste platenzaken van heel Zweden zit hier in ons dorp." 

Tonie van Ringelestijn, eindredacteur Bright