© Unsplash
Onderzoek: nepvideo's over oorlog door mensen niet meer van echte te onderscheiden
Ierse wetenschappers hebben het eerste onderzoek uitgevoerd over hoe deepfakes een impact hebben op de perceptie van een oorlog. Daaruit blijkt dat veel mensen slecht in staat zijn om echte en nepvideo's van elkaar te onderscheiden.
De onderzoekers analyseerden bijna 5000 tweets over de oorlog in Oekraïne die tijdens de eerste zeven maanden van 2022 geplaatst werden. Hun doel was om na te gaan wat voor impact deepfakes hebben op het vertrouwen van mensen.
Uit het resultaat van het onderzoek blijkt dat veel mensen niet in staat zijn om echte en nepvideo’s van elkaar te onderscheiden. Aan de ene kant geloven ze vaak dat deepfakes echt zijn. Maar aan de andere kant geloven steeds meer mensen niet meer in de authenticiteit van echte beelden. Daardoor dreigt het gezag van onder andere grote nieuwsmedia af te nemen, waarschuwen de onderzoekers.
Koren op molen van complotdenkers
In de ergste gevallen zijn deepfakes koren op de molen van complotdenkers, blijkt ook uit het onderzoek. Een aantal mensen denkt bijvoorbeeld dat wereldleiders als Volodymyr Zelensky of Vladimir Poetin dood zijn en in nieuwe video’s vervangen worden door deepfakes. In het onderzoek worden zelfs mensen vermeld die geloven dat heel de invasie van Oekraïne nep is.
Ironisch genoeg blijkt uit de studie ook dat overheden die opzettelijk deepfakes maken om mensen aan te leren het verschil te herkennen tussen echte en nepvideo’s, zichzelf in de voet schieten. Oekraïne maakte tijdens het begin van de oorlog een aantal dergelijke filmpjes, maar dat heeft er deels voor gezorgd dat het vertrouwen in de Oekraïense regering bij sommige mensen afnam.
Hoe je te wapenen tegen deepfakes?
In een artikel in The Conversation laten de onderzoekers weten hoe mensen zich kunnen wapenen tegen deepfakes. Zij raden gebruikers van sociale media vooral aan om mediageletterd te worden. Artikelen en video’s die bijvoorbeeld zeer opruiende titels hebben, moet je met de nodige dosis scepsis behandelen.
Ook is het het beste om verschillende betrouwbare bronnen te raadplegen. Als het alleen een obscuur account op X of Facebook is dat een nieuwsfeit deelt, is de kans groot dat het om nepnieuws gaat. Wel is het belangrijk om niet elke video die je ziet te gaan wantrouwen. Het beste is om een evenwicht te vinden tussen gezonde en ongezonde scepsis, concluderen de onderzoekers.