Groene stroom uit de aardkorst: de doorbraak van geothermische energie?
© Google/Fervo
Een geothermische installatie van een Amerikaanse startup is begonnen met leveren van elektriciteit aan een datacentrum van Google. Het einddoel van het bedrijf is opmerkelijk: CO2-vrije energie uit de aardkorst, overal op aarde.
Project Red is een geothermische centrale van de startup Fervo, die op het eerste gezicht niet opmerkelijk lijkt. De installatie heeft de capaciteit om een vermogen van meer dan 3 megawatt op te wekken. Dat is genoeg voor een middelgroot dorp, maar slechts een fractie van de hoeveelheid energie die kan worden opgewekt met een grote energiecentrale.
De stroom die door Project Red wordt opgewekt, wordt echter niet door huishoudens gebruikt, maar door Google. Het wordt ingezet om een datacentrum van het bedrijf in het midden van de woestijn in de Amerikaanse staat Nevada van stroom te voorzien. Dat is een deel van Google's inspanningen om al zijn datacentra CO2-vrij te maken.
Water wordt opgewarmd
De locatie is wat deze centrale opmerkelijk maakt. Met conventionele technieken is het niet mogelijk om geothermische centrales zomaar op elke plek te bouwen. De turbines worden aangedreven door stoom geproduceerd uit water dat van nature heet is, zoals dat van een geyser. Voor landen als IJsland is het daardoor gemakkelijk om een zo goed als CO2-neutraal energienet te creëren, maar op de meeste plaatsen op aarde is het niet zo eenvoudig.
In Nevada wordt nu een nieuwe techniek gebruikt, het zogenaamde 'enhanced geothermal system' of EGS, die daar verandering in moet brengen. Wetenschappers maken hierbij gebruik van het feit dat de temperatuur van ondergronds gesteente hoog oploopt naarmate je dieper boort. Zij pompen simpelweg water naar beneden, dat vervolgens wordt opgewarmd voordat het terug naar boven wordt gebracht om turbines aan te drijven.
Ironisch genoeg werd deze techniek deels ontwikkeld door invloeden van de olie- en gasindustrie. De voorbije jaren is 'fracking' in de VS populair geworden, een techniek waarmee gas en olie uit de diepe ondergrond wordt gehaald door er water of andere chemicaliën onder hoge druk in te pompen.
Honderd keer groter
Volgens het bedrijf is de installatie tot nu toe een succes. Het vermogen bedraagt 3,5 megawatt en lijkt stabiel sinds de opstart. Het volgende project van Fervo zal een stuk groter zijn. In 2026 wil het bedrijf een site openen in Utah, waar een vermogen van 400 megawatt gehaald moet worden.
Het einddoel, zegt het bedrijf op zijn website, is de uitrol van de technologie op grote schaal. In tegenstelling tot andere hernieuwbare bronnen kan geothermische energie dag en nacht worden uitgebaat.
Niet makkelijk om op te starten
Er zijn echter nog een aantal grote uitdagingen die moeten worden overwonnen. Eerdere pogingen om de technologie toe te passen, mislukten. In Zwitserland moest een project worden gestaakt omdat de energieopwekking niet efficiënt genoeg was. In Californië veroorzaakte een EGS-project zelfs aardbevingen.
Bovendien is het lang niet zeker of de techniek wel degelijk overal kan worden toegepast. Dat heeft veelal te maken met de diepe ondergrond en de beperkte kennis die de mensheid daarover heeft. Om zeker te zijn of een locatie geschikt is, moet duizenden meters diep geboord worden, wat de opstartkosten voor bedrijven meteen zeer hoog maakt.