'Nederland is testland voor de zelfrijdende auto'

Dat zegt minister Melanie Schultz van Haegen in RTL Z Toekomstmakers. "De echte markt voor zelfrijdende auto's is nog niet open. We bevinden ons echt nog in een testfase", aldus Schultz van Haegen, verantwoordelijk voor infrastructuur en milieu.

Ook de RDW merkt dat er veel verandert. "De wetgeving loopt normaliter een beetje achter op ontwikkelingen, maar in dit geval is dat eigenlijk niet zo erg", zegt Gerben Fedden van de RDW.

"Er gebeurt op dit moment zo veel, we weten gewoon nog niet welke systemen gaan bijdragen aan de verkeersveiligheid en de doorstroming van verkeer, en daarom hebben we tijd nodig om dit allemaal uit te zoeken."

Van cruise-control naar zelfrijdend
De ontwikkeling van de zelfrijdende auto is eigenlijk al jaren geleden begonnen met de eerste cruise-controls; een vorm van jezelf overgeven aan de techniek. Je drukt op de knop en de auto blijft de juiste snelheid aanhouden. Dergelijke technologieën werden uitgebreid met parkeersensoren en automatisch inparkeren tot auto's die waarschuwen voor gevaar en automatisch afstand houden ten opzichte van hun voorligger.

De huidige technologie die in zelfrijdende auto's wordt gebruikt, gaat veel verder. De software maakt gebruik van allerlei sensoren om het verkeer in de gaten te houden, maar ook om te communiceren met andere voertuigen op de weg. Het belangrijkste? Dat die auto's op de normale weg worden getest; in alledaagse situaties met onvoorspelbare acties van medebestuurders. Onder andere Google, Volvo, Mercedes, Tesla en hoogstwaarschijnlijk ook Apple gaan zich mengen in de strijd om de zelfrijdende auto. Maar de grote vraag is: wat gebeurt er als het een keer mis gaat?

Wie is aansprakelijk?
Minister Schultz van Haegen denkt dat de aansprakelijkheid uiteindelijk toch bij de bestuurder zal blijven. "Dat moeten we onderzoeken, omdat er altijd wel momenten zijn dat je het stuur toch zelf in de hand moet nemen." Daarom is een testfase volgens Schultz van Haegen zo belangrijk: "Tijdens zo'n fase loop je tegen verschillende dingen aan, zoals de verzekerbaarheid van een zelfrijdende auto."

Het Verbond van Verzekeraars ziet talloze situaties waarin de aansprakelijkheid kan verschillen. "Bij een aanrijding die een gevolg is van technisch falen bijvoorbeeld. Schrijf je dat dan toe aan de bestuurder, de fabrikant van de auto of zelfs aan de fabrikant van de software", aldus woordvoerder Rudi Buis.

Bekijk de eerste aflevering van RTL Z Toekomstmakers

<iframe width="400" height="225"></iframe>

Het is nu nog lastig daar iets concreets over te zeggen. "We hebben het over tien, twintig jaar in de toekomst", stelt Buis van het Verbond van Verzekeraars. "Het is nu allemaal koffiedikkijkerij. Het wagenpark in Nederland beslaat zes miljoen auto's. Voordat die allemaal zijn overgestapt op de zelfrijdende auto, ben je heel wat jaren verder."

"Er moet Europese afstemming zijn over regelgeving en die is er op dit moment absoluut nog niet", zegt Huub Dubbelman van Mercedes. "De techniek is al een heel eind, maar de regelgeving nog niet."

Kansen voor Nederlandse bedrijven
Nederland heeft zelf nauwelijks een auto-industrie, waar Duitsland, Frankrijk en Italië dat bijvoorbeeld wel hebben. Maar Nederland kan wel degelijk een rol spelen bij de productie van zelfrijdende auto's.

Eén van de belangrijkste dingen die geregeld moeten zijn - voordat Nederland echt klaar is voor de zelfrijdende auto - is de communicatie tussen de weg en de auto. Zo is nu een stuk van de A58 tussen Tilburg en Eindhoven aangepast om spookfiles te voorkomen. Op het traject is 'wifi-p' aangelegd. Bestuurders die in de auto een ontvanger hebben en de app hebben gedownload, krijgen snelheidsadvies doorgestuurd. En dat moet zorgen voor een betere doorstroming op de weg.

Daarnaast zijn er bedrijven als Chipfabrikant NXP, dat zich sterk inzet op de zelfrijdende auto en daar al van weet te profiteren. In 2013 verkocht NXP voor 930 miljoen dollar aan chips aan de auto-industrie. Vorig jaar was dat al ruim 1,1 miljard dollar.

En niet te vergeten: kaarten. In Nederland speelt TomTom al helemaal in op de kaarten die de zelfrijdende auto dadelijk nodig heeft. Die zullen nog veel gedetailleerder moeten zijn: waar zijn de zebrapaden? Kom je langs een school die uit gaat? Ook zij pikken waarschijnlijk een graantje mee.

Waar gaat de zelfrijdende auto heen?
Volgens Carlo Brantsen van autotijdschrift Carros Magazine gaan we binnenkort niet allemaal rijden in de zelfrijdende auto van Google: "Sterker nog die Google-auto mag bijna nergens rijden, omdat je niet zelf kunt ingrijpen."

"De Google-auto is een eerste stap. Waar je meer naartoe gaat zijn auto’s die we nu al kennen, maar die allemaal systemen aan boord hebben. Sensoren, radarkanonnen, gps-systemen die worden aangestuurd. Auto’s die zich in hoge mate zelfstandig door het verkeer kunnen bewegen."
"Zo’n Google-auto komt er misschien alleen op bepaalde trajecten. Het is leuk, dan kun je een stukje in een treintje rijden. Dat is grappig, maar weinig realistisch."