Slim elektrisch rijden: Utrechtse volksbuurt toont hoe het moet
Honderden Utrechters rijden sinds 1 januari met elektrische deelauto’s. De accu's van We Drive Solar dienen ook als buurtbatterij.
Elektrische auto’s in een oude vooroorlogse volksbuurt? Je zou ze overal verwachten, behalve daar. Of eigenlijk toch ook weer wel. De Utrechtse wijk Lombok geldt namelijk al sinds jaar en dag als één van de groenste wijken van Nederland. Sinds 1 januari is de wijk nog groener geworden.
Wijkbewoners kunnen sinds die datum voor een vast bedrag per maand rondrijden in een elektrische Renault ZOE Q90 in het autodeelproject genaamd We Drive Solar. De ‘hotspot voor e-auto’s’, die naam heeft de Utrechtse wijk nu al gekregen. Voor een instaptarief van 99 euro per maand, inclusief onderhoud en verzekering, kan een bewoner al meedoen aan het project en in een auto rijden met een bereik van maar liefst 300 kilometer op een volle batterijlading.
2000 km per jaar
Details van het deelproject staan op de site van We Drive Solar, die bewoners van Lombok en andere Utrechtse wijken warm moet maken voor de elektrische deelauto. Een klein collectief van zes personen kan met een basisabonnement van We Drive Solar al meer dan 2000 kilometers per jaar maken. Dat aantal kan verder worden opgeschroefd door een duurder abonnement te nemen. Wie nog meer kilometers wil rijden, betaalt daarvoor 18 cent per extra kilometer.
Een auto reserveren kan met een speciale app die tevens fungeert als autosleutel. Met een simpele handeling zijn de deuren van de auto met behulp van de app te open of te sluiten. Bijkomende voordeel is dat de app ook de reservering doet, zodat een auto altijd beschikbaar is op het tijdstip dat de auto is gewenst. Autodelers zijn daardoor van niemand afhankelijk.
Het idee achter We Drive Solar is nog ingenieuzer dan gedacht. Zo rijden de auto’s volledig op lokaal opgewekte stroom uit zonne-energie. De 41 kWh-accu van de auto dient daarbij als een soort buurtbatterij voor de hele wijk. Een belangrijk onderdeel van het project vormen ook de speciale door het bedrijf Smart Solar Charging ontwikkelde ‘bidirectionele’ laadpalen die bij deelnemers in de straat te vinden zijn.
Eerste zongestuurde laadpalen
Volgens de Utrechtse ondernemer Robin Berg (44), het brein achter We Drive Solar en eigenaar van Smart Solar Charging, kan de speciale laadpaal een auto in één uur tijd genoeg opladen om weer 140 kilometer te kunnen rijden. “Het is ook de eerste slimme laadpaal die zowel kan laden als ontladen”, zegt hij.
“De laadpalen kunnen niet alleen elektriciteit in de auto krijgen maar ook stroom uit de auto in de paal laden. De paal is weer aangesloten op het net, dat weer verbonden is met de huishoudens in de buurt. De stroom uit de batterij kan zo worden benut voor het elektriciteitsverbruik bij de mensen thuis. Er kunnen bovendien steeds grotere batterijen worden ingezet om zonne-energie op te kunnen slaan. Accu’s in auto’s worden in feite onderdeel van het energiesysteem in de wijk.”
In vijftien jaar tijd werkte Berg zich in Lombok op tot één van de meest milieubewuste ondernemers in de regio Utrecht. Met zijn bedrijf LomboXnet ontwikkelde hij voor de stad Utrecht meerdere bijzondere ideeën en voerde deze ook daadwerkelijk uit. Zo voorzag hij Lombok van goedkoop en supersnel internet met down- en uploadtijden van 40 Mbps en draaiend op stroom uit zonnepanelen.
Serieus werk maakte hij ook van de grootschalige aanleg van zonnepanelen op grote daken in de stad. Een groot aantal schooldaken werd door Berg in zonneparken getransformeerd, samen goed voor een oppervlakte van 1500 vierkante meter aan zonnepanelen.
Volgende stap in energiebesparing
Mensen met zonnepanelen op het dak zijn volgens Berg inmiddels toe aan een nieuwe stap in energiebesparing. “Een volledig elektrische auto is voor veel mensen nog te duur”, zegt hij. “De gebruikskosten van openbare laadpunten en snelladers zijn afgelopen jaar fors gestegen. Tegelijkertijd willen veel mensen wel schoner gaan rijden. Om dit probleem op te lossen, hebben we bedacht dat je die kosten zou kunnen delen met andere wijkbewoners. Op die manier kunnen veel meer mensen gebruikmaken van zo’n elektrische auto.”
U houdt zich bezig met allerlei idealistische en milieuvriendelijke projecten in de stad Utrecht. Maar van oorsprong bent u internetcommunicatiespecialist. Hoe zit dat?
“Op dit moment ben ik eigenlijk duurzaam ondernemer. Ik investeer in dingen waarvan ik vind dat ze belangrijk zijn. Zonne-energie is er daar eentje van. Dat is ook een beetje een rode draad in mijn werk en heeft altijd mijn persoonlijke belangstelling gehad. Ik ben dus niet echt een internetspecialist. Al heb ik als ondernemer wel veel met internet te maken. Dit door mijn investeringen in het glasvezelnet in de wijk Lombok. Met LomboXnet ben ik ook provider van goedkoop en supersnel internet.”
Afgelopen september startte de inschrijvingen voor We Drive Solar. Hoeveel inschrijvingen zijn er in totaal al binnen van mensen uit de wijk?
“Er zijn nu een paar honderd inschrijvingen gedaan. En dat aantal loopt nog steeds op. Daarnaast is er ook veel belangstelling uit omliggende gemeenten, zoals Vianen en Nieuwegein. Uit die gemeenten hebben zich nu zo’n vijftig tot zestig mensen ingeschreven voor het project. In januari starten we officieel met twintig auto’s. Eind 2017 moeten dat er 150 zijn.”
Mensen die een auto willen gebruiken, kunnen deze ook ergens in hun buurt vinden?
“Ja, ze staan gewoon bij mensen in de straat. Als er drie mensen een groepje vormen, dan zoeken we een parkeerplek die centraal ligt ten opzichte van waar deze personen wonen. Dat zal dan op iets van maximaal tweehonderd meter verwijderd van elke gebruiker zijn.”
Deelnemers kunnen tegen een bepaald maandtarief in een Renault ZOE rijden. Maar er is ook sprake van een jaarcontract. Hoe zit dat precies?
“Mensen nemen een abonnement op de auto en kunnen hiervoor uit meerdere maandabonnementen kiezen. Door jaarcontracten af te sluiten, kunnen deelnemers eerst een jaar lang proefrijden. Op die manier willen we de elektrische auto voor iedereen toegankelijk gaan maken. Duurzame mobiliteit brengt ook financiële voordelen met zich mee. Een gemiddelde gezinsauto, zoals een Opel Corsa, kost zo’n 285 euro per maand aan belastingen, verzekeringen, afschrijving en onderhoud. Met een abonnement bij We Drive Solar ben je veel goedkoper uit.”
Hoe meer mensen een auto samen delen, hoe lager de kosten zijn, maar ook hoe minder vaste kilometers er gemaakt kunnen worden. Zien potentiële deelnemers dat niet als een groot nadeel van We Drive Solar?
“Als je meer kilometers wilt maken of meer beschikbaarheid wil, kun je eenvoudig een duurder abonnement nemen. Dan krijg je meteen meer kilometers tot je beschikking. In feite kun je dan onbeperkt rijden.”
150 Renault ZOE’s die stilstaan zouden samen 750 woningen een dag lang van stroom kunnen voorzien, staat te lezen op jullie site. Experts zien dit echter nooit gebeuren. De meeste auto’s rijden namelijk geregeld en leveren dan geen stroom aan het net. Hoe inzetbaar of effectief zijn elektrische auto’s dan eigenlijk als buurtbatterij?
“Uit onderzoek blijkt dat een auto vaak zo’n 93 procent van de tijd stilstaat. Als je de auto met meerdere mensen deelt, staat deze nog altijd zo’n zestig tot zeventig procent van de tijd stil. De pieken in het stroomgebruik zitten vooral in de ochtenduren bij het opstaan en in de avonduren als mensen naar televisie zitten te kijken. Precies in die uren kan de auto prima stroom terugleveren aan het net. Elektrische auto’s kunnen zo dus een hele grote bijdrage leveren aan de energievoorziening van een hele wijk.”
Mogen netbeheerders eigenlijk wel energie leveren uit accu’s van auto’s? Ik dacht ooit gelezen te hebben dat de Nederlandse wetgeving dit nog niet mogelijk maakt.
“Dat klopt. Tot voor kort was dat zo. Maar die regelgeving is recentelijk gewijzigd. Stroom voor huishoudelijk gebruik kan nu ook gewoon uit de accu van je elektrische auto komen.”
De stroom waarmee de auto’s geladen worden, is nu afkomstig van zonnepanelen. Gaan jullie ook nog andere schone energiebronnen daaraan toevoegen?
“We moeten nog fors doorbouwen met het aantal zonnepanelen. In de wijk zijn nu vijfduizend panelen gerealiseerd. Maar we willen dit aantal nog gaan verdubbelen naar tienduizend. Daarnaast willen we ook zeker gebruik gaan maken van lokaal geproduceerde windenergie, zodra deze beschikbaar is.”
Zijn er eigenlijk al clubjes buurtgenoten gevormd in het project? Of moeten de eerste We Drive Solar-groepen nog actief worden?
“Er zijn nu zo’n tien groepen waarvan we zeker weten dat ze vanaf 1 januari gaan rijden. Het betreft groepjes van drie mensen tot grotere groepen van circa dertig man. Ons doel is om in de toekomst genoeg groepen te hebben om circa duizend elektrische auto’s in te kunnen zetten voor We Drive Solar. Dat aantal willen we al in 2019 hebben gerealiseerd.”
Op internet las ik dat uzelf in een Tesla rijdt. Is dat ook een deelauto?
“Nee. Maar voordat ik deze auto kocht, heb ik wel vijftien jaar lang gebruikgemaakt van deelauto’s. Om een praktische reden moest ik daarmee stoppen. Ik kreeg een derde kind, dat niet meer zo makkelijk in de deelauto paste. Die was namelijk geschikt voor maximaal vier personen. Toen heb ik dus de Tesla maar gekocht als oplossing. Dat wil niet zeggen dat ik niet van We Drive Solar gebruik ga maken. Dat ga ik zeker wel. Voor We Drive Solar is nu nog maar één type elektrische auto beschikbaar, de Renault ZOE. Dit vanwege de grote capaciteit van de accu. In de toekomst willen we echter ook andere merken of typen elektrische auto’s gaan aanbieden.”
Met hoeveel procent kan het autobezit in de provincie Utrecht in tien jaar tijd worden teruggedrongen door We Drive Solar, ervan uitgaand dat het aantal mensen dat zich aanmeldt voor het project nog verder zal stijgen?
“Harde percentages zijn lastig te geven. Maar we mikken wel op een substantieel deel van alle auto’s, zeker binnen de grote steden. Vooral onder jonge mensen neemt de behoefte aan een eigen auto af. Als daar een duurzaam en aantrekkelijk alternatief voor in de plaats komt, zoals We Drive Solar, dan zal dat het autobezit onder mensen flink kunnen doen verminderen.”
Recent onderzoek van het CBS wijst uit dat in grote Nederlandse steden het autobezit sowieso steeds verder daalt. Kan We Drive Solar niet van deze ontwikkeling profiteren?
“Dat is zeker één van de trends waarop wij ons richten. We praten ook met projectontwikkelaars om bij huizen voor starters tevens een deelautosysteem aan te bieden. Een groene woning en abonnement op een elektrische deelauto worden dan in één gezamenlijk pakketje verkocht. Dat sluit denk ik ook aan bij een groeiende behoefte onder veel mensen.”
Welke bedrijven en instanties zijn allemaal betrokken bij het project en wie zijn de belangrijkste partners?
“Uiteraard de gemeente Utrecht. Maar ook netbeheerder Stedin. Met Stedin onderzoeken we hoe we bij een groei van het aantal auto’s nog kunnen opladen zonder dat we ons elektriciteitsnet hiervoor hoeven te veranderen. Ook energiecoöperatie Energie-U is een belangrijke partner. Die streeft net als wij naar schone mobiliteitsoplossingen. General Electric is verder een belangrijke partner in verband met het verder ontwikkelen van slimme laadpalen. Ook Renault is belangrijk. Dat bedrijf wil auto’s geschikt gaan maken voor bidirectioneel laden en is hier nu mee begonnen in Utrecht.”
Wat ging eigenlijk makkelijker in Lombok: mensen interesseren in zonnepanelen of in elektrische deelauto’s?
“Dat is een goeie vraag. Eigenlijk gaat het allebei vrij gemakkelijk. Met mijn bedrijf LomboXnet heb ik ooit een buurtactie gedaan voor zonnepanelen. Daar hebben nu nog steeds vrij veel mensen belangstelling voor. Voordat we in september met We Drive Solar begonnen, hadden we in Lombok verder al vijf jaar lang een elektrische deelauto rijden. Die auto, een Nissan Leaf, wordt ook nu nog vrij intensief gebruikt door wijkbewoners. Vandaar dat er ook nu weer veel belangstelling is voor We Drive Solar.”
Het doel is om We Drive Solar uiteindelijk landelijk uit te gaan rollen, dus ook in andere provincies, klopt dat?
“Klopt. Daarmee willen we gaan beginnen vanaf midden volgend jaar.”
Op uw Twitterpagina las ik dat er zelfs in Slovenië interesse bestaat voor We Drive Solar. Hoe ver zijn ze daar al met elektrisch rijden?
“Dat klopt. Er was een persconferentie van Renault in Portugal waarin ik iets mocht vertellen over het project. Daar was ook de nationale televisie uit Slovenië bij aanwezig, waar ik ook een interview mee heb gedaan. In Slovenië zijn ze nog niet zover als wij. Daar staat elektrisch rijden nog behoorlijk in de kinderschoenen. Maar wij zijn er dus al mee te zien geweest op de Sloveense televisie. En dat is natuurlijk heel leuk om te weten.”