Deze dame treint anoniem, maar toch met korting

Elke keer naar de kaartautomaat. Elke keer het gesprek aan. Nooit een keer ontspannen het raam uit turen, als de conducteur de coupé binnenstapt. Er is wat doorzettingsvermogen voor nodig, maar Alies Fernhout heeft het er graag voor over. "Ik zie het maar als het opvoeden van de NS", zegt ze tegen Bright. Omdat ze haar reisgeschiedenis niet wil delen met de NS, stapt ze altijd de trein in met twee OV-chipkaarten: één met haar foto en haar kortingsabonnement en één anoniem.

Voor het instappen laadt ze samenreiskorting op haar anonieme OV-chipkaart. Hiermee kan je als vriend van een kortingsabonnementhouder met korting met hem meereizen. Maar Alies reist met niemand mee. Behalve met zichzelf en met haar onvrede.

Anoniem reizen kan niet met korting

Het zit namelijk zo: een kortingsabonnement (beschikbaar in een tiental varianten) van de NS kan alleen aan een persoonsgebonden OV-chipkaart gekoppeld worden. Dus met een anonieme OV-chipkaart betaal je altijd de volle mep.

Vandaar dat Alies dit ingenieuze systeem met twee chipkaarten bedacht. “Ik wil gewoon niet dat de NS mijn reisgeschiedenis kan inzien. Ze kunnen mij niet uitleggen waarom dit nodig is.”

Boete gekregen, maar toch weer niet

Elke keer als een conducteur naar haar vervoersbewijs vraagt, geeft ze de twee kaarten. Dan volgt het gesprek. “Deze was makkelijk”, zegt ze in de trein, wijzend naar de coupédeur waar zojuist de conducteur door vertrokken is. “Meestal ben ik er meer tijd aan kwijt.”

Eén keer lukte het haar niet om een conducteur te overtuigen en kreeg ze een boete voor zwartrijden. “Daar ben ik tegen in beroep gegaan. Na maanden van nabellen bleek dat de boete geseponeerd was. Hierover heb ik alleen niks op papier, dus daar ben ik nu weer over aan het bellen.”

NS: ‘Het is illegaal’

Woordvoerder Eric Trinthamer van de NS bevestigt dat het niet mogelijk is om een abonnement op een anonieme OV-chipkaart te laden. “Dan is het namelijk mogelijk om deze kaart door te geven of te delen met anderen en daar is ons model niet op berekend.” Oftewel: voor de NS is het alleen de moeite waard om kortingsabonnementen aan te bieden als men een persoonlijk abonnement heeft.

Maar heeft Alies dan de maas in de NS-wet gevonden, door de anonieme- met de persoonlijke kaart te combineren? “Nee, want strikt genomen reist ze zonder geldig vervoersbewijs. Ze moet ingecheckt zijn met de kaart waar het abonnement op staat. Het seponeren van de boete is waarschijnlijk gedaan uit een soort van netheid.”

'Zeer uitzonderlijk'

Je zou zeggen dat Alies niet de enige dwarse reiziger is, maar volgens Eric Trinthamer is ‘dit zeer uitzonderlijk’. “Nederlanders zijn over het algemeen niet zo wantrouwig als het gaan om privacy. Voor de duidelijkheid: wij hebben totaal geen inzicht in het reisgedrag van onze reizigers op individueel niveau. We weten hoeveel mensen er om 8 uur ’s ochtends inchecken in Amsterdam, maar niet wie er incheckt.”

Op eigen verzoek of via een gerechtelijk bevel is deze informatie wel op te vragen, ‘maar dat geldt ook voor bankbetalingen en het gebruik van een mobieltje’.

Alies treint door

"Ik doe niets illegaals", zegt Alies na de reactie van NS. "Ik heb een geldig vervoersbewijs, controleerbaar en verifieerbaar. Ik overtreed de voorwaarden van de kortingskaart, dat klopt, maar ik betoog dat mijn recht op privacy belangrijker is dan hun voorwaarden om met de kaart in te checken."

Zo strijdt ze dapper door. Wordt ze er nooit eens moe van, elke keer weer het gesprek aangaan? "Ik geef toe, vaak heb ik er geen zin in. Maar ja, je vindt iets of je vindt iets niet. Ze kunnen me gewoon niet duidelijk maken wat er mis kan gaan. Dit is geen actie, maar een principe."