Returnal is een paradox: de meest indrukwekkende PS5-game tot nu toe

Returnal is één van de eerste echt nieuwe exclusieve PlayStation 5-games sinds de spelcomputer november vorig jaar verscheen. De kracht van de PS5 werd al getoond met games als Spider-Man: Miles Morales (ook voor PS4) en Demon's Souls (een prachtige remake). Returnal is de eerste game die helemaal gebouwd lijkt voor de PS5 – dit had op een oudere spelcomputer helemaal niet gewerkt.

Returnal draait om astronaut Selene, die met haar ruimteschip Helios crasht op de ogenschijnlijk dode planeet Atropos. Als Selene ga je in third-person-view op onderzoek uit en stuit je al snel op een pistool en een lijk – het lijk van Selene. Je gaat verder en komt agressieve ruimtewezens tegen, ze lijken weggelopen uit filmklassieker Alien. Sowieso doen de duistere, naargeestige omgevingen van Atropos denken aan de ontwerpen van Alien-tekenaar H.R. Giger: ranzige planten, zwart glimmende deuren, veel mist, stuifzand.

Steeds weer opnieuw

Selene schiet op aliens, komt steeds een ruimte verder en gaat uiteindelijk dood. Direct herhalen zich beelden van de crash op de planeet en begin je weer van voren af aan. De meeste voortgang die je hebt geboekt, is verloren gegaan. De game heeft een boel roguelike-elementen: het meedogenloos doodgaan en weer opnieuw moeten beginnen is een basisregel van het genre.

Returnal geeft een leuke draai aan dat gegeven door het te verwerken in het verhaal. Niet alleen de speler begint, komt verder en sterft – Selene doet dat ook, en ze weet het. Regelmatig kom je eerdere versies van Selene tegen, of latere? Met stukjes audio kom je meer te weten over de reis van Selene, terwijl tekst op muren steeds wat meer laat doorschemeren over andere bezoekers van de ogenschijnlijk vervloekte planeet.

Vreemde mengelmoes die werkt

Returnal is een vreemde samenklontering van genres en thema's. Qua sfeer doet het dus denken aan Alien en Prometheus, de opzet van het spel doet denken aan Tom Cruise-film Edge of Tomorrow – marketingleus 'Live. Die. Repeat' had zo op Returnal gekund. Ondertussen verandert de wereld elke keer dat je sterft, zoals in het populaire Spelunky. Zo moet je alert blijven: je weet maar nooit wat er achter een nieuwe deur schuilt. Ondertussen komen vleugjes van onder meer Metroid Prime, PT en Doom voorbij.

De hand van de Finse Returnal-ontwikkelaar Housemaque is duidelijk te herkennen in de manier waarop de vijanden Selene aanvallen. Bijna allemaal schieten ze ronde, lichtgevende projectielen af, in allerlei patronen. Een kenmerk van de arcade-achtige ruimtegames als Resogun waar de ontwikkelaar bekend om staat. Het houdt de gameplay uitdagend, interessant, fris en nieuw genoeg om na elke nederlaag toch weer door te gaan.

Ook al verlies je je wapens en voortgang, de vijanden zelf leer je steeds beter kennen. Wat eerst intimiderend was, wordt na wat oefening, frustratie en nog wat meer opnieuw proberen steeds makkelijker. Beter gezegd: minder moeilijk. Want Returnal is erg pittig, en zeker niet voor iedereen weggelegd.

Opslaan is er niet bij

Gelukkig hoef je niet steeds minstens een half uur te spelen om je sterk te voelen. Schiet een aantal vijanden neer zonder geraakt te worden, en je adrenaline stijgt. Bij elke stap wordt je krachtiger, waardoor de uitdaging van Returnal gelaagd is. Naarmate je het langer volhoudt in een leven wordt je steeds sterker, groeit je arsenaal maar neemt ook de stress toe: niet doodgaan, maar ook niet afsluiten.

De game heeft namelijk geen save-optie. Even een andere game opstarten is er dus niet bij. Wel kun je de PS5 in stand-by zetten, om later verder te gaan. Bovendien geldt het verslaan van de eindbazen in de zes werelden van Returnal als een rustpunt. De sleutel die de baas laat vallen biedt toegang tot meer delen van de game, en Selene houdt de sleutel zelfs als ze sterft.

Nooit een onderbreking

Hier komt ook de kracht van de PS5 om de hoek kijken. Ten eerste heeft Returnal praktisch geen laadtijden. Als je doodgaat, sta je na een paar flikkerende horror-beelden weer naast je ruimteschip – dat lokt doorspelen uit. En ook binnen levels is er geen sprake van laden: je schiet moeiteloos van ruimte naar ruimte, en zelfs teleporteren van de ene kant naar de andere kant van het level gaat zonder onderbreking. Dat is belangrijker dan het misschien lijkt: het duurt even om in Returnal in de groove van de game te komen, en je wil er door niks of niemand worden uitgehaald.

Daarom is het tweede punt ook prettig: Returnal draait ondanks zijn even prachtige als lugubere graphics erg strak op 60 beeldjes per seconde. De game stottert nergens – als een kogelregen je fataal wordt kan dat eigenlijk alleen maar aan jezelf liggen.

Voelen en horen

De vernieuwende DualSense-controller van de PlayStation 5 komt ook uitstekend tot zijn recht in Returnal. Regendruppels voel je door de controller op je handen stuiteren, grote vijanden voel je naderen, de pistolen en geweren voelen allemaal anders. En ook de trekkers worden vernieuwend gebruikt. Duw de linkertrekker in en Selene richt haar pistool nauwkeuriger. Halverwege het duwen wordt de trekker zwaarder: duw verder en het wapen zet zijn alternatieve aanval in. Dat voelt meteen goed, vernieuwend maar vertrouwd, en maakt dat je nog meer acties onder je vingers hebt zitten om het razendsnelle spervuur te overleven.

3D-geluid wordt ook voluit benut in Returnal. Via de draadloze Pulse 3D-koptelefoon van Sony of een andere koptelefoon via usb of mini-jack, hoor je de omgeving om je heen. Dat is in eerste instantie vermoeiend, als de vreemde planeet nog nieuw is en de vijanden intimiderend. Later komt het goed van pas: de PlayStation 5 laat echt horen waar vijanden staan, zodat je bijna instinctief weet dat je moet omdraaien.

Conclusie

Als totaalpakket is Returnal zonder meer indrukwekkend. Technisch ligt de lat hoog en toont de game waar alle foefjes van de PS5 nou eigenlijk goed voor zijn. Het resultaat is een frustrerend uitdagende game, die constant wel/niet/wel/niet leuk is. Returnal is een aanrader met een hoop kanttekeningen, en daarmee staat de game bijna haaks op de meeste andere exclusieve PlayStation-games, die even fraai maar vaak vergevingsgezinder zijn.

Daarmee herhaalt de paradox zich: Returnal voelt tijdens het spelen niet alleen soms onmogelijk, het voelt ook al een game die eigenlijk niet zou moeten bestaan – in positieve zin. Dit is een niche-game met een AAA-budget, een bijna unieke zeldzaamheid. Wie graag games speelt op het puntje van zijn stoel, heeft met Returnal de eerste echte next-gen game van deze generatie te pakken.

Returnal verschijnt op 30 april voor de PlayStation 5 en kost 79,99 euro.

Kijk ook: review PlayStation 5