Commentaar: Apple moet het voortouw nemen in de App Store-strijd
Apple is grotendeels als winnaar uit de bus gekomen in de belangrijke rechtszaak die Fortnite-maker Epic Games had aangespannen. Veldslag gewonnen, maar de oorlog duurt voort: is de starre houding van Apple wel verstandig?
Epic Games lokte in augustus 2020 een rechtszaak met Apple uit door het populaire Fortnite bewust te voorzien van een eigen betaalsysteem. Dat verbiedt Apple (en Google trouwens ook), en dus werd Epic inclusief Fortnite uit de App Store gegooid. Epic had het zo gepland, en sleepte Apple onmiddellijk voor de rechter.
Vooraf werd vermoed dat de rechtszaak Apple miljarden zou kunnen kosten. Nu is er een uitspraak, en vallen de gevolgen voor Apple behoorlijk mee. Althans: juridisch gezien. De rechter heeft Epic Games grotendeels ongelijk gegeven. Fortnite hoeft niet terug in de App Store, Apple hoeft geen alternatieve appwinkels toe te laten (stores-within-a-store), of apps van buiten de eigen App Store. Apple waarschuwde al voor dat zogenoemde sideloading van apps, een gevaar dat de rechter onderkende.
Apple mag ook nog steeds 30 procent commissie vragen over betalingen voor digitale goederen en diensten in apps. Het enige dat verandert, is dat Apple ontwikkelaars niet meer mag verbieden om te verwijzen naar eigen betaalmethoden. Tot nu toe was dat verboden, en moesten appmakers in hun app om de hete brei heendraaien.
'Apple-belasting' geen verleden tijd
Straks moeten zij in hun app nog steeds het systeem van Apple gebruiken, maar mogen zij ook een link toevoegen naar hun eigen site. Dat lijkt een overwinning, want daarmee kunnen zulke appmakers de 30 procent commissie – ook wel 'Apple-belasting' genoemd – vermijden. Toch? Nou niet helemaal. Apple heeft nog steeds het recht om appmakers een commissie te rekenen voor gebruik van de App Store, alleen de berekening en afdracht worden ingewikkelder.
Hoe dat gaat uitpakken zal blijken binnen 90 dagen. Zoveel tijd heeft Apple om zijn richtlijnen voor appmakers aan te passen op de uitspraak van de Amerikaanse rechter. Die gevolgen gelden naar verwachting wereldwijd: de App Store-richtlijnen zijn nu toe ook wereldwijd hetzelfde. Of appmakers daar uiteindelijk beter van worden, moet nog blijken.
Voor consumenten is het wel een overwinning: in de iOS-apps krijgen zij straks in normale bewoordingen een keuze voorgeschoteld tussen Apple's betaalsysteem binnen de app, of dat van de appmaker via een website. En dan kan een digitaal abonnement op een krant via de site bijvoorbeeld goedkoper zijn dan via de app.
Apple geen monopolist, maar wel bijna
Het belangrijkste punt in het afwijzen van veel van de eisen van Epic Games, was de vraag of Apple met zijn App Store een monopolie heeft. Dat is niet bewezen, oordeelt de rechter. "Succes is niet illegaal", stelde rechter Yvonne Gonzalez Rogers, wijzend op de 'ontzettend hoge winstmarges' die Apple met zijn App Store draait.
Maar dat Apple nu niet als monopolist wordt gezien, sluit dat voor de toekomst niet uit. "Het bewijs suggereert dat Apple vlakbij de grens is van substantiële marktmacht, of monopolie-macht, met zijn aanzienlijke marktaandeel", aldus de rechter. "Apple wordt alleen gered door het feit dat zijn aandeel niet groter is, dat zijn concurrenten zich begeven op de markt voor mobiele games."
Apple heeft dus de strijd gewonnen, maar daarmee zijn veel irritaties van appmakers nog niet weg. De onderzoeken van zowel de VS als de Europese Commissie lopen ook nog. In het kader van die onderzoeken is er één uitspraak van de rechter dat eruit springt: "Niets anders dan gerechtelijke actie lijkt Apple te motiveren om zijn prijzen te heroverwegen".
Kinderachtige houding
Om het te chargeren: Apple zit met de armen over elkaar te wachten, zakken gevuld en de omstandigheden net gunstig genoeg om veroordeling te voorkomen. Het is de houding van een middelbare scholier die trots naar het volgende jaar overgaat met gemiddelde van 5,7. Dat is niet de houding die je mag verwachten van één de meest waardevolle en invloedrijke bedrijven ter wereld, en kartrekker van de app-revolutie.
Ja, Apple komt juridisch mooi uit deze strijd, maar die gereserveerde houding doet het bedrijf geen goed. Apple probeert zich juist altijd te profileren als de Good Guy van Big Tech, maar het PR-plaatje wordt er op deze manier niet mooier op. Tuurlijk, de verhoudingen tussen Apple en sommige appmakers zijn wat verzuurd. Zij stapten naar de rechter, en dus laat Apple die rechter beslissen.
Het voortouw nemen
Binnenkort wordt dit juridische steekspel een publiek-politieke strijd. Apple zou er goed aan doen om een andere versnelling te pakken om de wetgevers voor te zijn en het publiek gunstig te stemmen, voordat die stemming omslaat. Want Apple vreest misschien: geef ze een vinger en ze nemen je hele hand. Voor politici die een prooi van Apple-formaat zien geldt eerder: geef ze géén vinger en ze nemen je hele arm.
Wijlen Apple-oprichter Steve Jobs haalde wat betreft de productvisie van Apple graag een citaat aan van ijshockeyer Wayne Gretzky: "I skate to where the puck is going to be, not where it has been." Die houding zou Apple nu ook moeten aannemen. De App Store staat van alle kanten onder druk, iedereen wil zijn gram halen, er moet iets veranderen. Apple kan zich geliefd maken bij publiek, politiek en menig appmaker door nu zelf wat water bij de wijn te doen, maar dan moet het bedrijf niet met de armen over elkaar blijven zitten, maar skaten naar waar die puck zal zijn.
Floris Poort