Bionisch oog krijgt geen updates meer: Jeroen dreigt weer blind te worden

Jeroen Perk is een van de drie Nederlanders met een bionisch oog van Second Sight, een Amerikaans bedrijf dat een chip maakt waarmee blinden weer kunnen zien. Perk hoorde toen hij elf jaar was dat hij de netvliesaandoening ‘retinitis pigmentosa’ heeft, waardoor hij langzaam zijn zicht zou verliezen. Uiteindelijk werd Perk volledig blind.

Totdat hij in 2013 de 'Argus II' kreeg geïmplanteerd, een bionisch oog. Opeens kon hij weer beelden van zo’n 60 pixels zien. "Je kan er geen letters mee lezen, hoewel er misschien mensen zijn die dat wel kunnen. Ik kan nu wel contrasten onderscheiden, zoals bijvoorbeeld het verschil tussen licht en donker. Daardoor kan ik bijvoorbeeld zebrapaden zien. Ook de bewegingen van mensen kan ik waarnemen", vertelt hij aan Bright.

De technologie heeft zijn leven veranderd. "Tijdens een concert kon ik de lichten op het podium zien. Dat was een mooie ervaring. Het is een wonder als je van niets naar iets kan gaan. Het is een stukje pionieren."

Het kan op elk moment voorbij zijn

Meer dan 300 klanten wereldwijd hebben een netvliesimplantaat van Second Sight. Maar in 2020, kort na het begin van de coronapandemie, liep het mis. Klanten kregen te horen dat het bedrijf in de financiële problemen zat en dat de dienst niet meer zou worden ondersteund. Hoewel de meeste implantaten nog altijd werken, kan er elk moment iets misgaan, waarna de Argus II niet meer te herstellen zou zijn. 

"Ik heb met Second Sight gepraat en ze zeiden dat ze geen spullen meer zouden kunnen leveren. Als de onderdelen die ik nu heb stukgaan, kan ik geen nieuwe meer krijgen. Er is ook geen ondersteuning meer voor patiënten. In het begin was dat wel even slikken", vertelt Perk.

Het zou voor hem niet de eerste keer zijn dat er iets misloopt. Zo brak zijn Vision Processing Unit (VPU) in 2020, waardoor zijn implantaat niet meer werkte. "Ik heb toen zelf spullen moeten zoeken bij contacten in Europa. Ik kwam bijvoorbeeld bij een chirurg terecht die nog een VPU had liggen. Ook van een andere patiënt heb ik een systeem gekregen. Ik heb toen met behulp van Henk Stam en Serge Koning van Bartiméus de VPU weer aan de praat gekregen." Door de zet heeft Perk nu twee brillen en twee VPU’s, maar ook die zullen niet voor altijd blijven werken.

Mensen met de Argus II kunnen daarna weer blind worden. Bovendien zouden achtergebleven implantaten kunnen zorgen voor medische complicaties, of zouden die andere procedures zoals MRI-scans in de weg zitten. 

Perk zegt dat niet zo erg is. "Je kan die chip gewoon laten weghalen want die zit boven het netvlies. Maar dat is niet per se nodig. Je zou het ook kunnen laten zitten. Als er geen medische problemen zijn, zit het niet in de weg."

Op zoek naar iets nieuws

Het is niet mogelijk om de chip van Second Sight te gebruiken met technologie van andere producenten. "Die chip in mijn oog kan niet zomaar met een andere camera of bril functioneren. Daarom ben ik eigenlijk al aan het kijken naar andere partijen die aantrekkelijk zouden kunnen zijn."

Perk heeft zijn hoop gevestigd op andere bedrijven. "Als mijn Argus niet meer werkt en ik een project vind waar ik kan instappen, zou ik zeker die keuze maken. Zo is er bijvoorbeeld een bedrijf dat Bionic Vision heet dat bezig is met retinale implantaten te ontwikkelen." De technologie van Bionic Vision werd vorige week door Amerikaanse regelgevers nog ‘een doorbraak’ genoemd.

In Nederland zijn wetenschappers druk bezig om een hersenchip te ontwikkelen, die blinden weer een beetje zicht moet geven. Volgens Pieter Roelfsema, de directeur van het Herseninstituut in Amsterdam, kan die chip zelfs tot zo’n duizend pixels tonen. Dat is nog altijd redelijk rudimentair, maar voor mensen als Perk, die tot nu toe maar 60 pixels kunnen waarnemen, is dat een enorme stap vooruit. 

Roelfsema hoopt de technologie rond 2023 of 2024 bij de eerste mensen te kunnen implanteren. Hoewel de technologie veelbelovend is, is voor hersenimplantaten wel een gevaarlijkere operatie nodig. "Maar goed, dat is nog in de toekomst", zegt Perk. 

Tot hij een nieuwe kandidaat vindt, zegt Perk geen negatieve gevoelens te koesteren tegenover Second Sight. "Het is business en het kan nu eenmaal gebeuren dat een bedrijf ermee stopt. Maar ik geloof in de toekomst van de technologie."