Koop maar wat zout bij je volgende fitness-tracker: 'Niet echt betrouwbaar'

Stiekem wisten we het natuurlijk al langer: onze fitness trackers en wearables zijn niet altijd even betrouwbaar. Dat blijkt ook uit een onderzoek door Ierse wetenschappers naar aanleiding van de wisselende gegevens die deze gadgets met hun dragers delen. Nu blijkt dat ook deze apparaten in sommige gevallen last hebben van hallucinaties, iets waar chatbots al langer om bekend staan. De problemen doen zich onder andere voor bij het meten van calorieën en slaap. Waar kun je de "slimme" horloges, ringen en andere gadgets dan wel voor gebruiken? 

Wat doen ze wel goed?

Het meten van je hartslag zou volgens het onderzoek wel degelijk nauwkeurig zijn. Dit is ergens logisch, aangezien je je hartslag zelf ook kunt voelen door je hand op je borst te leggen. Toch blijkt deze meting in de praktijk nuttig te zijn, bijvoorbeeld bij de nieuwe Google Pixel Watch 3, die zelfs het alarmnummer kan bellen wanneer het detecteert dat je hartslag plotseling afneemt (een functie die overigens eerder naar Nederland dan naar de VS komt). Daarnaast kan de variatie in je hartslag waardevolle inzichten opleveren en je vertellen of er sprake is van een hartritmestoornis. De gadgets zouden ook uitblinken in het meten van "cardiorespiratoire fitheid" (VO2), oftewel, hoe efficiënt je hart, longen en bloedvaten zuurstof naar je spieren vervoeren – uh, je uithoudingsvermogen dus.

Wat gaat er precies fout?

Helaas vertonen de gadgets ook onnauwkeurigheden bij een reeks andere gegevens, waaronder caloriegegevens. De onderzoekers zagen een afwijking van 15 tot 21%. Aangezien deze gegevens samenhangen met gewichtsverlies en ons zelfbeeld, kunnen dergelijke technische afwijkingen in de praktijk leiden tot zowel fysieke als psychologische problemen. Hoewel dit aspect niet specifiek wordt vermeld in het onderzoek, is het verband wel gemakkelijk te leggen.

Ook zou onze slaap niet nauwkeurig worden weergegeven. Onze slaaptijd en -kwaliteit zouden een afwijking van 10% vertonen, en de tijd die het kost om in slaap te vallen heeft over het algemeen een afwijking van maar liefst 180% vergeleken met nauwkeurige, polysomnografische tests (medische apparatuur voor het vaststellen van slaapstoornissen). Het onderzoek gaat overigens niet in op de effecten van het combineren van meerdere wearables.

Niet makkelijk te vergelijken

Je kunt je afvragen waarom dergelijke afwijkingen niet eerder zijn opgemerkt. Een mogelijke verklaring is dat je de gegevens in de praktijk nooit echt kunt vergelijken, tenzij je meerdere horloges en ringen tegelijk draagt. Dit betekent dat de meeste mensen de informatie dan maar als waarheid aannemen. Hoewel fabrikanten waarschuwen voor de betrouwbaarheid, of dat althans zouden moeten doen, wordt dit niet altijd duidelijk gecommuniceerd; en daar zit je als gebruiker ook niet echt op te wachten.

Onderschat mentaal aspect

Hoewel onnauwkeurigheid een deel van het probleem is, worden fitness-apps regelmatig bekritiseerd omdat ze gebruikers aansporen tot beweging terwijl dit niet altijd mogelijk is, of omdat ze dreigen dat het lichaamsgewicht zal lijden. Dit kan gebruikers mentaal onder druk zetten, wat weer negatieve gevolgen kan hebben voor hun algemeen welzijn. Apple heeft recentelijk de mogelijkheid voor rustdagen geïntroduceerd, maar het heeft relatief lang geduurd voordat het bedrijf in actie schoot.

"Nood aan standaarden"

De onderzoekers concluderen dat er vooral standaarden moeten worden ontwikkeld voor "validatieprotocollen", oftewel algemene systemen om de gegevens op de consistente wijze te meten. Daarnaast pleiten ze voor samenwerking tussen de verschillende bedrijven om uiteindelijk de betrouwbaarheid en algemene toepasbaarheid van wearables te verbeteren. Of dit snel zal gebeuren, blijft de vraag; tech-bedrijven staan niet bepaald bekend om hun bereidheid om standaarden en samenwerking te respecteren. Misschien zal de EU zich hier in de toekomst dus ook weer mee moeten bemoeien.

Tot die tijd is het vooral belangrijk om je fitness-tracker met een flinke korrel zout te nemen en jezelf niet te veel kwalijk te nemen als deze je weer eens voorliegt met gegevens die misschien niet helemaal kloppen. Maar als het apparaat toch iets zegt over je hartslag, kan het nuttig zijn om daar aandacht aan te besteden.

Lees meer over gadgets en schrijf je in voor onze nieuwsbrieven.