Blockchain is een blijvertje, ondanks de kinderziektes

Wie zicht verdiept in de technologie Blockchain leest aan de ene kant de ronkende artikelen die vertellen dat deze nieuwe technologie vergelijkbaar is met die van het internet: ontwrichtend en revolutionair. En aan de andere kant de relativerende artikelen: waarom Blockchain gebruiken wanneer conventionele databases zich al prima bewezen hebben? En hoe zit het eigenlijk met de kinderziektes van Blockchain?

Deze en veel meer vragen werden afgelopen weekend gesteld tijdens de Dutch Blockchain Hackathon, de grootste Blockchain-hackaton wereldwijd. Drie dagen zaten programmeurs, marketeers, businessdevelopers, ambtenaren, designers en ondernemers samen te denken, tekenen en hacken. De hackaton werd georganiseerd samen met de Nederlandse overheid, vooraanstaande ondernemingen en techpartners in Groningen. Honderden deelnemers probeerden allemaal de beste toepassing van Blockchain te bedenken en mee te dingen voor de prijzenpot die maar liefst 50.000 euro bedroeg. Maar voordat ik een aantal winnende concepten met je deel nog heel even: Blockchain, hoe zit dat ook alweer?

Een extra laag vertrouwen

De Blockchain is een globaal, decentraal gedistribueerd grootboek waarbij vele duizenden computers wereldwijd werken aan de verwerking van transacties. Over de inhoud van het grootboek hebben ze ondubbelzinnig overeenstemming. In het wereldwijd gezamenlijk gedistribueerde grootboek worden alle transacties bijgehouden, zodat iedereen weet wat van wie is. Je kunt dus zo een wereldwijde decentrale database van bezittingen maken.

Dankzij deze techniek kun je tevens onderling (decentraal) alles wat digitaal is snel, veilig, waterdicht en ondubbelzinnig van eigendom laten wisselen. We hebben dus niet langer een derde partij nodig om de betrouwbaarheid van een transactie te kunnen waarborgen. De trusted third party (zoals een bank, notaris, kadaster en KvK) is theoretisch gezien overbodig. Want wat in de Blockchain staat, is ondubbelzinnig vastgelegd.

Het is een nieuwe vorm van transactie-technologie met een single source of truth. Je kunt hiermee als het ware een extra laag van vertrouwen bovenop het internet plaatsen.

Nieuwe toepassingen vinden

Blockchain is vooral bekend omdat het de basis vormt voor cryptovaluta, met als bekendste voorbeeld Bitcoin, maar de technologie heeft vele andere toepassingen. De hackaton in Groningen was georganiseerd om die nieuwe toepassingen te vinden. In het weekend blijkt: zowel overheden als ondernemingen hebben grote interesse, en niet zonder reden. Het World Economic Forum zette Blockchain in de top 7 technologieën die de wereld ten goede kunnen veranderen.

Tijdens de Dutch Blockchain Hackaton stonden vijf thema’s centraal, waaraan vraagstukken waren geknoopt waarvoor Blockchain mogelijk oplossingen zou kunnen bieden: Identity, International trade and entrepeneurship, Energy, Reinventing government en Future of pensions.

Identiteit voor vluchtelingen

Het vraagstuk rondom identiteit is vaak: is iemand daadwerkelijk wie hij of zij zegt te zijn? En identiteitsfraude is een steeds groter wordend probleem. Een andere manier om onze online identiteit te waarborgen is noodzakelijk, de Blockchain-technologie kan hier uitkomst bieden. Een van de meest in het oog springende oplossingen was het team van IBM dat zich bezighoudt met het registreren van vluchtelingen; Refugee E-ID. 

Anno 2017 hebben vluchtelingen vaak te maken met lange wachttijden, gebrek aan de juiste papieren en moeten zij door talloze interviews waarbij bepaalde zaken geverifieerd worden. Met Refugee e-ID krijgen ze een paspoort-app met hun eigen gegevens, zoals naam, geboortedatum, socialmedia-profielen, nationaliteit, etc. Verschillende partijen, zoals het Rode Kruis, COA en politiediensten, kunnen dan met toestemming van de vluchteling de gegevens bekijken. Het COA kan dan ook bijvoorbeeld, na verificatie van bepaalde gegevens, deze accorderen in de app. 

Deze app wordt dus niet alleen gebruikt om inzage te krijgen in identiteit, land van herkomst en andere zaken; de vluchteling kan met behulp van instanties dan ook definitieve verificaties (lees: digitale identiteitspapieren) krijgen. Kortom, de vluchteling is de baas over zijn eigen data en kan zelf zijn identiteit weer opbouwen. COA tevreden; vluchteling tevreden.

Dashboard voor freelancers

De (internationale) handel is de afgelopen decennia een stuk uitdagender en ingewikkelder geworden. Blockchain-technologie heeft de potentie om dit hele proces te vereenvoudigen en versnellen, zonder dat het minder betrouwbaar wordt. Wat in deze track tot de verbeelding sprak was Zissuo: een dashboard voor ZZP-ers. Via de Kamer van Koophandel krijgt men een eigen dashboard waar de freelancer zelf contracten kan afsluiten met opdrachtgevers. Geen gedoe meer met modelcontracten en de (mislukte) wet DBA.

In het dashboard voeg je als freelancer de gegevens van de opdrachtgever in, beantwoord je een aantal VAR/DBA-gerelateerde multiple-choice vragen en leg je de afspraken met de opdrachtgever vast. Aan het eind rolt er een contract uit en liggen alle afspraken vastgelegd in de Blockchain. Door dit te doen en de een aantal stappen te doorlopen, is zowel opdrachtgever als freelancer ervan verzekerd dat er geen werkgever-werknemer relatie bestaat. Opdrachtgever tevreden. Freelancer tevreden. En niet onbelangrijk: de Belastingdienst tevreden. 

Slimme contracten

In het track van Trade and Entrepeneurship werd ook gewerkt aan Revention: slimme software waarmee je zogenaamde ‘slimme contracten’ kunt maken. Daarmee maak je bij het onderling wisselen van goederen afspraken over de voorwaarden daarvan. Bijvoorbeeld: je wilt op marktplaats een horloge kopen van 5000 euro. Je maakt van tevoren afspraken waar zowel verkoper als kopers het erover eens zijn. Je spreekt bijvoorbeeld af dat het moment van betaling plaatsvindt op het moment dat de koper het horloge in goede orde heeft ontvangen, bijvoorbeeld via DHL. Óf je spreekt af dat de koper het horloge eerst 24 uur mag uitproberen voordat er betaald wordt.

Je hebt dus vooraf overeenstemming en door het slimme contract op de Blockchain weet je ook dat het feilloos uitgevoerd gaat worden. In deze software zit ook je garantieregeling en retourzending versleuteld. Je weet dus altijd dat je een perfect werkend product krijgt.

Overheid opnieuw vormgeven

De overheid is een zeer complexe organisatie en werkt met persoonsgegevens van alle burgers en gebruikt dit voor verschillende doeleinden, zoals belastingen, uitkeringen en pensioenen. Dit proces wordt steeds ingewikkelder en loopt hiermee het gevaar niet langer veilig, transparant en efficiënt te zijn. De Blockchain-technologie kan hier een rol in spelen. Ook kan het een rol spelen bij democratische processen, crowdfunding en zogenaamde polls.

Go-Chain bedacht bijvoorbeeld een software-oplossing om als burgers samen te beslissen over budgetten van de overheid. Je zou kunnen stemmen of het geld besteed gaat worden aan een sporthal, zwembad of tennisbaan. Burgers kunnen zelf ook projectvoorstellen doen. Wanneer een project een bepaalde hoeveelheid van het aantal stemmen krijgt, gaat het geld naar dat project. Een soort crowdfunding dus, maar dan op een omgedraaide, vernieuwende manier. Doel van Go-chain: de rol van de overheid als 'middle-man' uitschakelen. Interessant. 

Wat is de meerwaarde?

"De hackaton is een prachtig middel om een nieuwe technologie te verkennen", vindt organisator Rutger van Zuidam. Maar ook hij weet dat er nog veel werk aan de winkel is. "De Blockchain-technologie staat nog in de kinderschoenen. Het is als het ware 1991, toen het internet nog moest worden uitgevonden. Het is pionieren, maar daar ontdek en leer je het meeste van.”

Blockchain-expert Ronald Mulder: "Toch is het ook goed om kritisch naar de hype te kijken en je af te vragen: wanneer zet je Blockchain in en wanneer niet? Wanneer zou je ook conventionele databases kunnen gebruiken? Bij sommige concepten moest ik wel even nadenken: wat is de meerwaarde van Blockchain in dit geheel? Maar goed, de Hackathon is bedoeld om dat soort zaken te verkennen en vanuit dat perspectief was dit een uitstekend weekend."

Hype of revolutie?

Blockchain wordt door sommigen gezien als een overgewaardeerde hype: in veel gevallen kun je volstaan met conventionele databases. Terwijl anderen spreken van nieuwe technologische revolutie: nog nooit is er een opensource decentrale wereldwijde database gebouwd voor het vastleggen van contracten, het snel laten wisselen van (digitaal) eigendom en het laten functioneren van zogenaamde slimme contracten. Ik neig naar de tweede benaming, al ben ik ook gezond kritisch. 

Ook in dit weekend werd het benoemen van de kinderziektes van deze nieuwe technologie bijvoorbeeld niet geschuwd, en dat is een goede zaak. 'Veelbelovend' is het woord dat ik het meest heb gehoord met betrekking tot Blockchain, en daar sluit ik mij van harte bij aan.

Jarno Duursma is spreker en zelfstandig consultant. Hij is trendwatcher en auteur van boeken over social media, WhatsApp, Blockchain en Chatbots.