EU: grote boetes als techreuzen te weinig doen tegen deepfakes en nepnieuws
Techbedrijven als Google, TikTok, Twitter en Meta hebben de Europese Commissie vandaag beloofd strenger op te treden tegen disinformatie, zoals nepfilmpjes en nepnieuws. Op overtreding komen grote boetes te staan. Bij stelselmatige schending van de regels kan een verbod in de EU volgen.
De nieuwe gedragscode rond desinformatie is ondertekend door 34 partijen, waaronder behalve online-platforms ook advertentiebedrijven en fact-checkers. De partijen beloven meer te doen om nepfilmpjes (deepfakes), nepaccounts en politieke advertenties met desinformatie aan te pakken. Het niet naleven van de gedragscode kan leiden tot boetes die kunnen oplopen tot 6 procent van de wereldwijde omzet van een bedrijf, aldus de Europese Commissie.
"Platforms moeten veel krachtiger optreden, vooral op het gebied van financiering. Het verspreiden van desinformatie mag niemand één euro opleveren", zegt Thierry Breton, eurocommissaris voor Interne Markt.
De nieuwe gedragscode wordt gekoppeld aan de recent aangenomen Digital Services Act (DSA). Daarin staan ook al verplichtingen over het bestrijden van desinformatie. "Als de regels consequent worden geschonden, kunnen we ook overwegen om de bedrijven geen toegang meer te geven tot onze informatieruimte", waarschuwt Breton.
Deepfakes
Het gaat onder andere om strengere regels rond de aanpak van deepfakes. Dat zijn realistische, maar neppe video's gemaakt met zelflerende AI-software. De makers kunnen zo bijvoorbeeld bekende personen dingen laten zeggen of doen die in werkelijkheid nooit zijn gebeurd. De kwaliteit van deepfake-filmpjes wordt steeds beter, waardoor ze steeds minder goed van echte beelden zijn te onderscheiden.
Politieke reclames
De ondertekenaars moeten ook maatregelen nemen om advertenties met desinformatie aan te pakken en meer transparantie te bieden over politieke reclames. Dit moet de aanpak van desinformatie effectiever maken, ook met het oog op nepnieuws afkomstig uit Rusland, zegt eurocommissaris Vera Jourova. "De nieuwe code laat zien dat Europa zijn lessen heeft geleerd en dat we niet langer naïef zijn."
Na ondertekening van de nieuwe richtlijn hebben de bedrijven zes maanden de tijd om maatregelen te nemen. Ze moeten begin 2023 een voortgangsrapportage presenteren.
Deepfake Zelenski
De grote techbedrijven hebben de afgelopen jaren meerdere maatregelen genomen om de verspreiding van deepfakes tegen te gaan. Facebook noemde het eerder een 'forse uitdaging' om met zulke beelden om te gaan.
In maart verwijderde Facebook nog een deepfake-video van de Oekraïense president Zelenski, waarin Oekraïners zogenaamd werd opgeroepen om 'hun wapens neer te leggen'.
Kritiek
Op de nieuwe gedragscode klinkt ook kritiek. De branchevereniging van commerciële tv-bedrijven en videodiensten ACT vindt dat de afspraken niet ver genoeg gaan. "Er zijn geen concrete toezeggingen om 'ontoelaatbaar manipulatief gedrag' te beperken. Toezeggingen gaan niet verder dan een algemene verklaring om de wet te volgen, wat duidelijk is en geen code vereist." Ook ontbreken volgens ACT effectieve cijfermatige doelen om de prestaties van de bedrijven te kunnen analyseren.