Uitlegparty: Ultrabooks

2012 moet het jaar worden van de dunne Windows-notebook. Tot nu toe waren ze geen bestsellers. Dat kwam doordat ze er nog een stuk minder stijlvol uitzagen dan de MacBook Air. Mensen die per se de mooiste dunste laptop wilden, kwamen bij Apple uit. Bovendien waren ultrabooks aanvankelijk, ook de eerste MacBook Air trouwens, niet krachtig genoeg om in alle gevallen lekker mee te werken. Ze presteerden weliswaar beter dan netbooks, maar er moest flink worden ingeleverd ten opzichte van de grotere, dikkere modellen. De jongste generatie ultradunne Windows-laptops ziet er in elk geval beter uit.

De naam ultrabook komt overigens uit de koker van Intel, dat met nieuwe chips zorgt voor een compactere behuizing en een betere balans tussen presentaties en energiezuinigheid. Er zijn geen strakke eisen waaraan een ultrabook moet voldoen, het is vooral een marketingterm. Intel stelt niet veel meer dan dat het gaat om dunne computers met een prijskaartje van rond de duizend euro en zijn Sandy Bridge-processoren, en straks de nieuwe Ivy Bridge-modellen, aan boord.

20 mm of minder

De laptops die doorgaan voor ultrabooks zijn allemaal minimaal 20 mm dun. Ter vergelijk: de MacBook Air is 17 mm dun. Ook hebben de ultrabooks meestal een stevig ontwerp met veel aluminium in de behuizing en luxe elementen. Bijna altijd beschikken ze ook over solid state drives, opslagschijven zonder bewegende delen, die ervoor zorgen dat de ultrabooks sneller opstarten en rapper ontwaken uit de slaapstand. Dat is extra handig, omdat dit type laptop natuurlijk vooral bedoeld is voor gebruik onderweg: even oppakken, iets checken en hij kan weer dicht. Sommige modellen hebben alleen een solid state drive, zoals de MacBook Air, andere combineren die met een traditionele harde schijf.

Compromissen

Om ultrabooks dun en licht te houden moeten fabrikanten een aantal compromissen sluiten wat betreft de prestaties en aansluitingen. De hardware bevindt zich in de middenklasse en is niet echt high-end te noemen. Dat betekent dat je in de ultrabooks, ondanks wat de naam wellicht suggereert, niet de snelste chips en het meeste werkgeheugen zal vinden. Maar het is zeker niet slecht en voldoet voor de meeste mensen.

Een minpunt voor sommige gebruikers is wellicht dat de schermgrootte van ultrabooks beperkt is: tussen de 11 tot 14 inch. Ook hebben ze om de behuizing compact te houden minder aansluitpoorten. Meestal betekent dat net wat minder usb- en audio-uitgangen of het ontbreken van een sd-kaartslot. De meeste bekende pc-fabrikanten verkopen sinds kort ultrabooks, of hebben ze vorige week tijdens de Consumer Electronics Show in Las Vegas aangekondigd. Alleen Sony heeft nog geen ultrabook gepresenteerd, alleen nog prototypes.

Samsungs Series 5

Middenklassers

Voor wie zijn de ultrabooks bedoeld? Het dunne en lichte zal vooral mensen die veel reizen met hun laptop en onderweg werken erg aanspreken. Maar zij zijn zeker niet de enige doelgroep. Iedereen die een laptop vooral voor websurfen, tekstverwerking en multimedia-consumptie gebruikt, kan met een ultrabook prima uit de voeten. Het lichte gewicht maakt ze ook prettiger in gebruik thuis op de bank. In zekere zin zijn de ultrabooks een opvolger van de netbooks, die vaak te traag waren om lekker op te werken. Netbooks hebben bovendien concurrentie gekregen van tablets. Ultrabooks zijn juist weer interessant voor wie wel een licht en dun apparaat wil, maar toch een traditioneel toetsenbord om lekker op te typen.

Doe je veel aan 3d-gaming, videomontage, zware Photoshop-klussen of audioproductie dan kan je de ultrabooks overslaan. Er zijn voor vergelijkbare prijzen snellere maar iets dikkere en zwaardere laptops op de markt. De prijzen van ultrabooks liggen tussen de 800 en 1400 euro. Gemiddeld komt de prijs dus neer op dat van het goedkoopste model van de MacBook Air. Een van de goedkoopste ultrabooks, eind deze maand verkrijgbaar in Nederland, is Samsungs Series 5-ultrabook. Deze 13 inch laptop is 18 mm dik en heeft zowel een ssd als een gewone hd. De Series 5 zal een van de goedkoopste ultrabooks zijn, want de meeste ultrabooks zullen dit jaar rond de duizend euro kosten. De 13 inch versie van de MacBook Air kost 1250 euro.

Dell XPS 13

Nieuwe modellen

Wie niet meteen zit te springen okm een nieuwe laptop kan beter nog een paar maanden wachten. Rond mei verschijnt de tweede generatie ultrabooks met nieuwe Ivy Bridge-processoren van Intel. Ze zijn, als altijd, weer wat sneller en zuiniger. Toshiba belooft zo'n model voor rond de 800 euro. Acer kondigde de Aspire S5 aan, een ultrabook die met 15 mm de dunste van het stel is. Deze laptop heeft een uitschuifbare achterkant waar de aansluitpoorten zich bevinden. Hierdoor is de laptop dunner als de poorten niet worden gebruikt en fungeert het paneel als hij is uitgeschoven tegelijkertijd als een kleine laptopstandaard. Mooie vinding van Acer.

De Aspire S5 is tevens de eerste Windows-laptop met een nieuwe, snelle Thunderbolt-aansluitpoort, die tot nu toe alleen in Apple-computers was te vinden. Hierdoor zal de prijs van de S5 mogelijk wel oplopen tot over de duizend euro. Het is zeker geen budgetmodel.

HP Envy 14 Spectre

De meeste nieuwe ultrabooks zien er luxer uit dan wat je voorheen van dunne Windows-laptops gewend bent. Dells nieuwe XPS 13 is bijvoorbeeld is van buiten van aluminium, waardoor hij erg lijkt op de MacBook Air, maar binnenin heeft alles een zachte, zwarte touch. Nog opvallender is HP's Envy 14 Spectre met zijn schermklep volledig gemaakt van zwart, extra stevig Gorilla Glass, dat bijvoorbeeld ook zit in de iPhone 4(S). Dit is de eerste laptop met een bovenkant van Gorilla Glass. Het zit er misschien blits uit, maar hij heeft daardoor ook erg veel last van vingerafdrukken. De HP Spectre heeft verder een zeer goed scherm met 1600x900-resolutie en hij beschikt over Beats-audiotechnologie. De prijs is door dat alles wel slikken: zo'n 1400 euro.

Touchscreens en tablet-hybrides

Een deel van de ultrabooks krijgt volgens Intel ook touchscreens. Gebruikers zouden dat volgens Intel wel zien zitten, ook al zijn aanraakschermen in notebooks tot nu toe geen succes. Nu de apparaten dunner en lichter worden, kan dat veranderen. Althans, dat bazuinde Intel rond tijdens de CES. Voor een redelijke touchervaring op Windows-laptops is het echter nog wachten op het verschijnen van Windows 8 en dat kan wel eens tot oktober gaan duren.

Doordat laptops lichter en dunner worden zijn er ook nieuwe vormen mogelijk. Zo presenteerde Lenovo zijn Ideapad Yoga waarvan het scherm als unicum naar achteren is om te klappen zodat de laptop als tablet is te gebruiken. Intel zelf toonde ook nog een bizar prototype van een ultrabook met een breed volledig transparant touchpad. De 'Nikiski-laptop' is na dichtklappen nog altijd te gebruiken omdat het doorzichtige touchpad toegang blijft bieden tot een compacte Windows 8-interface op het scherm erachter.

Het valt te betwijfelen of fabrikanten deze laptopvorm kansrijk achten. Al jaren verschijnen er allerlei laptops waarvan het scherm is om te buigen tot een tablet, maar ze zijn nooit door de massa omarmd, vooral omdat ze relatief duur zijn. Bovendien moet een apparaat dat je als tablet gebruikt nog lichter en kleiner zijn.

Acer Aspire S5

AMD's Ultrathin

Intel-concurrent AMD komt overigens later dit jaar ook met nieuwe chips bedoeld voor dunne laptops. Dat gebeurt een paar maanden nadat Intel in april zijn Ivy Bridge-chips op de markt heeft gebracht. AMD zou met zijn Ultrathin-serie, gebaseerd op z'n Trinity-chips, staat gepland voor juni, onder de prijs van Intel gaan zitten. Het moet leiden tot ultradunne laptops die tien tot twintig procent goedkoper zijn dan die met de Intel-onderdelen. AMD's chipplatform zal dan wel iets minder prestaties en accuduur leveren dan Intel.

Onder meer HP, Acer en Asus komen met modellen met de AMD-chips. Andere producenten zijn bezorgd dat de goedkopere modellen met AMD-chips de prijzen van de Intel ultrabooks onder druk zullen zetten en kijken de kat uit de boom. Intel stelt dat er 75 ultrabooks met zijn Ivy Bridge-chips op de markt komen in 2012. AMD claimt 20 modellen. De prijzen kunnen nog wel eens belangrijk worden nu die door afnemende vraag vanwege de economische recessie omhoog gaan. Bovendien speelt ook de harde schijf-schaarste als gevolg van de overstromingen in Thailand mee. Thailand levert de helft van alle hard disks wereldwijd.

Intels ultrabook-prototype 'Nikiski' met transaparant touchpad

Conclusie

In 2012 zijn ultrabooks nog nieuw, maar over een paar jaar vallen waarschijnlijk de meeste laptopmodellen in de middenklasse in deze categorie. Heeft het gemiddelde hardware in een slank jasje, dan is het een ultrabook. Maar die term zal misschien niet lang beklijven. Laptops worden immers elk jaar dunner, lichter en sneller. Als de prijzen van de ultradunne modellen dalen zijn ze gereed voor de massa. Dit jaar zijn ze nog iets aan de prijzige kant.

Maar het goede nieuws voor Windows-liefhebbers is wel dat door het nieuwe offensief fabrikanten net wat meer hun best lijken te doen om met betere, originele ontwerpen te komen. Er valt als alternatief voor de MacBook Air steeds meer te kiezen.