© Tech_EU (CC)
Jan Koum: van arme migrant tot WhatsApp-miljardair
WhatsApp-oprichter Jan Koum vertrekt bij Facebook, naar verluidt na een ruzie over het verminderen van de encryptie van de app. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?
In de jaren negentig verzamelde Koum nog voedselbonnen. In een klein appartementje in de Californische stad Mountain View probeerde hij samen met zijn moeder rond te komen. Hij was zestien, net geëmigreerd vanuit het communistische Oekraïne, en had nauwelijks geld om zijn achtergebleven vader te bellen. Maar Koum had één voordeel: hij hield van computers. En wat is dan een betere plek om te wonen dan Mountain View, het hart van Silicon Valley waar het gros van de grote techbedrijven is gevestigd?
Yahoo
Na zijn computerstudie aan de openbare universiteit in San Jose begon hij als beveiligingsonderzoeker bij Ernst & Young, waar hij de andere oprichter van WhatsApp ontmoette: Brian Acton. Het klikte, en samen vertrokken ze naar Yahoo!, dat in 1997 nog één van de belangrijkste internetbedrijven was.
Daar werkten ze bijna tien jaar, totdat Koum en Acton in 2007 een sabbatical van een jaar namen. Ze reisden door Zuid-Amerika en speelden ultimate frisbee, een teamsport die met name in de VS populair is. Bij terugkomst probeerden ze beiden bij Facebook binnen te komen, maar ze werden niet aangenomen. Ze bleven vrienden, en gingen beide een andere kant op.
iPhone
In 2009 kocht Koum een iPhone, en dat was voor hem het moment waarop hij een app wilde ontwikkelen. Hij had al een idee: hoe handig zou het zijn om een app te bouwen waarmee je kunt laten weten wat je op dat moment aan het doen bent? Misschien ben je in de sportschool, bioscoop of op reis, en daardoor minder bereikbaar.
Hij noemde zijn app WhatsApp, afgeleid van de uitspraak 'what's up' (Zap was de andere optie). Hij huurde een Russische ontwikkelaar in via RentACoder.com en samen werkten ze aan de app. De eerste versie zat vol fouten en werd nauwelijks gebruikt. Toen Apple in juni van dat jaar pushnotificaties aan iOS toevoegde, werd WhatsApp pas écht populair. Zodra je jouw statusupdate veranderde werden alle contacten in WhatsApp daarvan op de hoogte gesteld. Dat was wel zo gemakkelijk.
Dit was ook het moment dat Acton op Koums deur klopte. Hij had nog steeds geen werk en vond het WhatsApp-plan van Koum erg interessant. In de maanden daarna voegden Koum en Acton een chatfunctie aan WhatsApp toe, en in november ging de app live in de App Store. Het doel: de beste en meest betrouwbare chat-app zijn.
1,5 miljard
In de jaren daarna ging het snel met WhatsApp. Er werden rap nieuwe functies toegevoegd, zoals de mogelijkheid om foto's en documenten te versturen. Ook moesten mensen voortaan betalen om de app te downloaden. Daardoor daalde het aantal downloads van tienduizenden naar enkele honderden per dag, waardoor Koum besloot er een jaarabonnement van te maken. Het probleem: je hoefde niet te betalen om WhatsApp te gebruiken. Het was meer een optie.
Koum heeft al die jaren een briefje op zijn bureau gehad met daarop drie vuistregels: geen advertenties, geen games en geen gimmicks. Dat bleef ook zo, ondanks dat WhatsApp explosief groeide. De afgelopen jaren is het aantal actieve gebruikers gegroeid naar 1,5 miljard. Daarmee is WhatsApp de populairste chat-app, gevolgd door Messenger (1,3 miljard) en WeChat (1 miljard). Ter vergelijking: concurrent Telegram heeft 'maar' 200 miljoen actieve gebruikers, het aantal van Signal is niet bekend.
19 miljard dollar
In 2014 verkocht Koum WhatsApp aan Facebook voor 19 miljard dollar, omgerekend toen zo'n 11,6 miljard dollar. Naar verluidt bezit Koum de helft van WhatsApp en heeft hij daarmee dus flink gecasht. Door de overname door Facebook zou WhatsApp eindelijk het geld krijgen om door te groeien en meer functies te ontwikkelen. Het bedrijf zou zich niet meer druk hoeven te maken om geld verdienen.
Dat had zo zijn voordelen. Zo investeerde WhatsApp flink in het bouwen van een web- en desktop-app, waar enorm veel gebruikers al jaren op aan het wachten waren. Twee jaar na de overname introduceerde WhatsApp ook nog een krachtige vorm van encryptie, waardoor je berichten alleen door de ontvanger te lezen zijn. De actie werd geprezen door beveiligingsexperts, met name omdat Koum en zijn team een gerenommeerde openbare encryptietechnologie gebruikten: die van concurrent Signal.
Zakelijke dienst
Maar ook WhatsApp moest geld gaan verdienen van Facebook. Daarvoor had het een plan: WhatsApp zou bedrijven gaan laten betalen om via de chat-app met klanten te communiceren. De eerste tests lopen en onder andere KLM maakt al gebruik van deze zakelijke dienst.
In de tussentijd stopte Acton bij Facebook. Hij wilde zich op een eigen stichting gaan richten, wat later de Signal Foundation bleek te zijn. Acton stak 40 miljoen euro in de ontwikkeling van WhatsApp-concurrent Signal en liet recentelijk via Twitter weten de actie om je Facebook-account te verwijderen te steunen: "Het is tijd", schreef hij.
Idealen aan de kant gezet
Met het vertrek van Acton verloor Koum een belangrijke privacyvoorvechter. De twee hebben altijd volgehouden dat WhatsApp geen advertenties zou krijgen (dat krijgt het wel) en dat Facebook geen toegang zou krijgen tot de gegevens van WhatsApp-gebruikers (dat gebeurde ook). Koum moest keer op keer zijn idealen aan de kant zetten om Facebook tevreden te houden, zo meldt de New York Times.
Tot nu. Koum stapt per direct op bij moederbedrijf Facebook omdat hij een flink meningsverschil zou hebben met Facebookbaas en eigenaar Mark Zuckerberg over privacy en de koers van het bedrijf. Koum zou niet blij zijn met de pogingen van Facebook om de beveiliging van het WhatsApp-verkeer te verzwakken en toegang te krijgen tot de persoonlijke data van gebruikers.
Het is nu de vraag wat Facebook met WhatsApp van plan is. "[Koums] waarden zullen altijd aan de basis van WhatsApp liggen", zegt Zuckerberg over het vertrek van Koum. Maar het lijkt erop dat de veranderingen niet privacyvriendelijk zullen zijn, gezien het plotselinge opstappen van Koum.
1 miljard dollar laten liggen
Koum gaat nu van zijn vrije tijd genieten, veel ultimate frisbee spelen en vooral niets te doen wat ook maar iets met technologie te maken heeft. Hij heeft er even genoeg van. Zo genoeg dat hij zelfs een miljard dollar laat liggen om vroegtijdig bij Facebook te stoppen.
Lees ook: