Elon Musk houdt Twitter in een wurggreep: is hij een gevaar voor het bedrijf?

Elon Musk heeft al jaren een haat-liefdeverhouding met Twitter. De excentrieke zakenman, die 81 miljoen volgers heeft, gebruikt Twitter aan de lopende band om zijn ongefilterde mening te uiten, van cryptomunten tot het uitdagen van Vladimir Poetin voor een vuistgevecht. 

Ondanks dat hij sinds kort met ruim 9 procent van de aandelen de grootste aandeelhouder van Twitter is geworden, schuwt Musk harde kritiek op het bedrijf niet. Zo vindt hij dat het platform de vrijheid van meningsuiting te veel inperkt. Vooral in de afgelopen weken is hij daar erg uitgesproken over.

Musks uitspraken wijzen erop dat hij wil dat Twitter een andere koers gaat volgen. Zo tweette de Tesla-baas al dat hij het algoritme van Twitter graag open-source zou willen maken. Dat zou er volgens hem voor moeten zorgen dat het debat op het sociale netwerk representatiever zou moeten worden. Ook vroeg hij aan zijn volgers of Twitter een bewerkfunctie nodig heeft, om tweets na publicatie nog te kunnen aanpassen, iets waar het bedrijf al langer aan werkt. 

Invloed uitoefenen

Ondanks dat hij besloot uiteindelijk geen zitting in de raad van bestuur van Twitter te nemen, kan Musk met zijn kritische tweets een grote invloed uitoefenen op de koers van het bedrijf. Ook op de achtergrond speelt Musk namelijk al een rol. Zo werd hij de afgelopen week al geprezen door Twitters nieuwe ceo, Parag Agrawal, en door oprichter en ex-ceo Jack Dorsey.

Daar wringt de schoen. Hoewel Musk op papier slechts een adviserende rol zou spelen, lijkt hij nauwe banden te hebben met de leiding van het bedrijf. Twitter gaat daardoor een turbulentere tijd tegemoet dan veel gebruikers en werknemers graag zouden zien.

Sinds vorige week heeft Musk talloze curieuze suggesties voor Twitter getweet, van grappen dat het hoofdkwartier van het bedrijf moet worden gebruikt als daklozenopvang, tot het implementeren van betalingen met Dogecoin. Ook wil Musk ervoor zorgen dat de abonnementsdienst Twitter Blue wordt uitgebreid en dat het platform geen advertenties meer zou tonen. Intussen verwijderde Musk veel van die kritische tweets later weer, maar de boodschap is duidelijk: Musk houdt Twitter momenteel in een soort wurggreep.

Doorn in het oog van de SEC

De problemen begonnen eigenlijk al vanaf dat Musk de aankoop van de Twitter-aandelen registreerde bij de Securities and Exchange Commission (SEC), de Amerikaanse beurswaakhond. Investeerders die een actieve rol gaan innemen, moeten een 13D-formulier invullen, waarin ze uitleggen wat ze van plan zijn. Passieve investeerders, die gewoon aandelen willen bezitten zonder verder invloed uit te oefenen op een bedrijf, moeten een 13G-formulier invullen. Dat laatste is wat Musk (te laat) deed, waarna hij later van koers wisselde en wél een actieve rol innam. 

Hoewel het mogelijk is dat Musk een foutje heeft gemaakt, lijkt dit eerder op een typische troll-actie. De zakenman clasht al jaren met de SEC, een organisatie waar hij naar eigen zeggen geen respect voor heeft. De SEC zou zijn recht op vrije meningsuiting beperken, meent Musk, nadat hij in 2018 de omstreden tweet schreef dat hij de financiering voor de privatisering van Tesla rond had gekregen. Dat had gevolgen voor de beurskoers, en leidde tot een onderzoek van de SEC. Daarover trof hij later een schikking met de beurswaakhond.

Musk plaatst de SEC met zijn Twitter-aandelen in een benarde situatie. Als het agentschap, dat bestaat om investeerders te beschermen, actie onderneemt, kan dat nadelig uitdraaien voor de waarde van Twitters aandelen en dus dezelfde investeerders die de SEC dient te beschermen. De aandelen schoten na de aankondiging van Musk met zo'n dertig procent omhoog. Het lijkt erop dat Musk zijn grote invloed gebruikt om de SEC zowel te plagen, als zichzelf in te dekken tegen een mogelijke vergelding. 

Onrust

Hoewel die zet op korte termijn misschien voordelig uitdraait voor investeerders, kan het hen op langere termijn zuur opbreken. Musks absolutistische visie op de vrije meningsuiting zou er wel eens voor kunnen zorgen dat veel gebruikers (die voornamelijk politiek links zijn) andere platforms opzoeken. 

Ook bij de werknemers van het bedrijf heerst grote onrust. Musks provocatieve stijl past voor velen niet in het progressieve plaatje van Twitter. Om de gemoederen te bedaren zal om die reden een AMA-sessie (vraag me alles) tussen werknemers en Musk worden gehouden, maar ook dat is ongebruikelijk voor een investeerder. Ook hiermee krijgt Musk een speciale behandeling, hoewel dat vanwege de zorgen onder het personeel nodig lijkt te zijn.

Een coulanter moderatiebeleid kan ook voor adverteerders minder aantrekkelijk zijn. Bedrijven zouden volgens critici niet willen dat hun advertenties worden getoond naast 'extremistische' posts of die van trollen. Veel mensen vrezen dat Musk Donald Trump en andere verbannen figuren weer wil toelaten op het platform. Dat zou voor miljoenen mensen en voor tal van bedrijven doorslaggevend kunnen zijn om Twitter de rug toe te keren. 

Hoewel Musk erg anti-advertenties is en het vertrek van adverteerders voor hem geen probleem lijkt te zijn, zijn advertenties cruciaal om het platform van inkomsten te voorzien. Musks voorstel om meer mensen een abonnementsdienst te verkopen compenseert mogelijk niet het verlies aan advertentie-omzet.

Op naar een decentraler platform

Mogelijk maakt het Musk helemaal niet uit als Twitter gebruikers verliest, zolang het bedrijf andere manieren om geld te verdienen vindt. Behalve de abonnementsdienst zou een daarvan best wel eens uit de cryptowereld kunnen komen. Musk is een grote voorstander van cryptomunten, waaronder de grapmunt Dogecoin. Ook Twitter-oprichter Jack Dorsey is een grote fan van Bitcoin.

Dorsey, die vorig jaar opstapte als ceo van Twitter, lijkt spijt te hebben van hoe het internet er vandaag de dag uitziet. Sterker nog: hij betreurt zijn eigen rol daarin, een directe verwijzing naar het centrale karakter van Twitter. Combineer dat met het feit dat Dorsey 'heel blij' zei te zijn dat Musk een actieve rol in het bedrijf zou krijgen, waarbij hij zelfs verwees naar de tweet over zijn eigen rol in de centralisatie van het internet, en je hebt het recept voor een decentrale toekomst voor Twitter. 

Maar hoe zou zoiets eruitzien? Dorsey werkt momenteel aan Bluesky, een decentraal systeem dat gebruikers de mogelijkheid moet bieden een eigen socialmediaplatform te maken. Bluesky bevindt zich nog in de onderzoeksfase en er zijn voorlopig nog geen tekenen dat Musk zich daarmee gaat bemoeien. 

De decentralisatie zou onder Musk op een andere manier kunnen plaatsvinden. Musks grootste probleem met Twitter is dat het de facto het enige platform in zijn soort is, waardoor het als een soort gatekeeper van informatie fungeert. Maar wat als er meerdere versies van Twitter waren? Een Twitter-protocol als het ware, waarbij verschillende Twitter-achtige platforms informatie kunnen uitwisselen, met verschillende interne regels rond het modereren van berichten.

Dan zou hij de regels van Twitter zelf niet hoeven te veranderen, waarbij hij het risico loopt het bedrijf naar de knoppen te helpen, maar dan zou zijn account op een nieuw medium nog altijd gebruikers op Twitter kunnen bereiken. Hoe dat er allemaal zou uitzien en hoe verschillende regels op verschillende platformen zouden kunnen werken, is nog lastig te voorspellen. 

Toch liet Musk onlangs al doorschemeren dat hij 'serieus' nadenkt over het opstarten van een eigen sociaal medium. Het lijkt niet vergezocht om te denken dat hij een soort Twitter-protocol zou willen ontwikkelen. Dat zou meteen beide problemen oplossen: Twitter zou zichzelf blijven, maar er zouden alternatieve opties bestaan voor mensen met een andere mening.

Dat lijkt op papier allemaal best te doen, maar in de praktijk is zoiets nog nooit een groot succes gebleken. Het feit dat Musk nog geen ervaring heeft met het uitbaten van een sociaal medium zal dat niet makkelijker maken.

Musk speelt met vuur

Dat Musk in een week tijd al zoveel chaos en onrust heeft veroorzaakt, voorspelt weinig goeds voor het platform. Musk maakte het hele afgelopen weekend bijvoorbeeld misbruik van de perceptie dat hij in de raad van bestuur van Twitter zou zetelen door allerlei suggesties te tweeten, terwijl hij eigenlijk al zaterdagochtend aan ceo Agrawal had laten weten die positie niet te willen innemen. 

Zo zou Musk uiteindelijk zelfs een aanvaring met de SEC kunnen uitlokken. Een fout formulier invullen is één ding, maar de richting die een gigantisch bedrijf als Twitter uitgaat proberen te beïnvloeden, ogenschijnlijk voor de lol, is een andere zaak. 

Gelukkig lijkt het er voorlopig nog niet op dat Musk de macht heeft om het beleid van Twitter volledig om te gooien. Volgens Agrawal blijven de prioriteiten van Twitter onveranderd. Maar achter de schermen lijkt er veel meer aan de hand. Musks investering begint meer en meer te lijken op een coup d’état, waarbij de onervaren ceo wordt gedwongen om te tweeten dat alles oké is. 

Zal Musk écht gewoon een passieve rol bij Twitter innemen? Dat valt te betwijfelen. Nu Musk geen lid is van de raad van bestuur, geldt een belangrijke limiet ook niet meer voor hem: leden van de bestuursraad kunnen maar maximaal 14,9 procent van de aandelen bezitten. De beslissing van Musk om afstand te nemen van de rol houdt de deur open voor een vijandige overname van Twitter. We wensen Agrawal, die nog maar een half jaar Twitter-ceo is, alvast veel succes. Hij zal het nodig hebben.

Andrei Stiru

Bekijk ook: